Fake news

Three running men carrying papers with the labels „Humbug News”, „Fake News”, and „Cheap Sensation”.
Reporterzy z różnymi formami fałszywych wiadomości na ilustracji Fredericka Burr Oppera z 1894 roku

Fake news – wpisy, wiadomości, całe kanały informacyjne, w których przekazywane dane okazują się nieprawdziwe lub przeinaczone[1]. W języku polskim termin tożsamy z określeniem fałszywa wiadomość oznaczający nieprawdziwą lub częściowo nieprawdziwą wiadomość, często o charakterze sensacyjnym, publikowaną w mediach w celu wprowadzenia odbiorców w błąd i korzyści finansowych, politycznych lub prestiżowych[2].

Fake newsy celowo wprowadzają w błąd, szokują i budzą kontrowersje[1][3] i ze względu na cel stosowania należy je odróżniać od satyry, parodii i humoru. Również niektóre osoby lub instytucje nazywają wiadomości fałszywymi tylko z powodu ich treści negatywnej dla tych osób lub instytucji[2][4].

Fałszywe wiadomości są tworzone, a następnie rozpowszechniane, m.in. z powodów politycznych, finansowych, ideologicznych (poglądów i przekonań), a także dla rozrywki, zabawy, z chęci zwrócenia na siebie uwagi lub uzyskania rozgłosu[5]. Określenie to odnosi się najczęściej do nieprawdziwych treści publikowanych w mediach, w szczególności w mediach społecznościowych[6][7] chociaż występują także w mediów tradycyjnych[7]. Często, w celu przyciągnięcia uwagi odbiorców, stosowane są w nich chwytliwe nagłówki (ang. clickbait)[8][9].

Fałszywe wiadomości są narzędziem propagandy[8] i dezinformacji[10]; mogą być elementem dezinformacji w ramach wojny hybrydowej[11] oraz przyczyną i elementem konfliktu[12][13].

  1. a b Rozpoznawanie nieprawdziwych informacji - Baza wiedzy - Portal Gov.pl [online], Baza wiedzy [dostęp 2024-09-16] (pol.).
  2. a b Praca zbiorowa: Mały leksykon postprawdy (PDF). Warszawa: Fundacja Wolność i Demokracja, 2018, s. 28. ISBN 978-83-947122-1-1.
  3. Krótki przewodnik po fake newsach [online], Press.pl [dostęp 2024-09-16] (pol.).
  4. Katarzyna Bąkowicz, Wprowadzenie do definicji i klasyfikacji zjawiska fake newsa, „Studia Medioznawcze”, 20 (3), 2019, s. 280–289, ISSN 1641-0920 [dostęp 2024-09-16] (pol.).
  5. Adrian Grycuk: Fake newsy, trolle, boty i cyborgi w mediach społecznościowych. [w:] Analizy BAS [on-line]. Biuro Analiz Sejmowych, 8 lutego 2021. s. 2–3. [dostęp 2021-02-21].
  6. H. Allcott. Social Media and Fake News in the 2016 election. „Journal of Economic Perspectives”. 31, s. 211–236, 2017. [dostęp 2017-05-03]. (ang.). 
  7. a b Jeremy W. Peters: Wielding Claims of 'Fake News,' Conservatives Take Aim at Mainstream Media. 25 grudnia 2016. (ang.).
  8. a b Elle Hunt: What is fake news? How to spot it and what you can do to stop it. 17 grudnia 2016.
  9. Schlesinger, Robert (April 14 2017). „Fake News in Reality”. U.S. News & World Report.
  10. Michael Landon-Murray, Edin Mujkic. Disinformation in Contemporary U.S. Foreign Policy: Impacts and Ethics in an Era of Fake News, Social Media, and Artificial Intelligence. „Public Integrity”. 21(5), s. 512, 2019. 
  11. Jolanta Darczewska. Środki aktywne jako rosyjska agresja hybrydowa w retrospekcji. „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego 18/18”, s. 60, 2018. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. 
  12. When contemplating war, beware of babies in incubators, „Christian Science Monitor”, 6 września 2002, ISSN 0882-7729 [dostęp 2020-11-13].
  13. Depesza emska, czyli mistrzowskie zagranie Bismarcka [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2020-11-13].

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne