Faza kolumnowa – rodzina faz ciekłokrystalicznych, w których występuje daleko zasięgowe uporządkowanie cząsteczek w formie kolumn.
Kolumnowe mezofazy posiadają dalekozasięgowe uporządkowanie pozycyjne w dwóch wymiarach. W trzecim wymiarze (wzdłuż kolumn) molekuły zachowują się względem siebie tak jak w cieczy.
Faza kolumnowa jest zwykle generowana przez sztywne cząsteczki o kształcie dysku. Spłaszczone dyski są zbudowane z systemu połączonych pierścieni aromatycznych zaś zakończone są giętkimi łańcuchami terminalnymi. Liczba łańcuchów powinna być większa niż jeden (przeważnie od 3 do 12), a liczba atomów węgla w tych łańcuchach powinna przekraczać 3. Spełnienie tych warunków pozwala na wygenerowanie fazy ciekłokrystalicznej: interakcja między sztywnymi rdzeniami zapewnia porządek krystaliczny a charakter cieczowy zapewniony jest przez łańcuchy terminalne[1]. Cząsteczki te w odpowiednich warunkach (temperatura, ciśnienie) układają się spontanicznie w stosy tworząc równoległe kolumny upakowane w dwuwymiarową sieć. Podczas topnienia kryształu najpierw topią się zewnętrzne łańcuchy, pozwalając sztywnym rdzeniom na lepsze uporządkowanie się.
- ↑ J.W.G. Goodby, Handbook of liquid crystals, Second, completely rev. and greatly enlarged edition, Weinheim, Germany 2014, ISBN 978-3-527-32773-7, OCLC 862761666 [dostęp 2022-04-25].