Fonetyzacja

Fonetyzacja – proces polegający na przystosowywaniu, najczęściej pisowni, do wymowy, w metodyce szybkiego czytania nazywany także subwokalizacją.

Jeżeli w procesie czytania fonetyzacja zachodzi na poziomie myśli, możemy mówić o fonetyzacji wewnętrznej. W szczególnych przypadkach udział w czytaniu może brać dodatkowo aparat mowy - mówimy wtedy o fonetyzacji zewnętrznej, czyli artykulacji^[1].

Większość szkół szybkiego czytania i część praktyków (np. Szkutnik, 1990) uznaje fonetyzację za główną barierę w zwiększaniu szybkości czytania. Opinie są jednak podzielone i niektórzy marginalizują jej znaczenie w procesie czytania, inni uznają ją za pożyteczną^[2].

Sposoby pozwalające pozbyć się nawyku fonetyzacji^[1]:

• mechaniczne – pozwalają tłumić fonetyzację zewnętrzną, np. na przygryzieniu ołówka zębami w trakcie czytania,
• zakłócanie mowy i słuchu – polega na mówieniu (na głos lub w myśli) w trakcie czytania wiersza (lub dowolnego fragmentu tekstu znanego na pamięć),
• centralne zakłócenia mowy – polegają na wystukiwaniu ołówkiem stałego rytmu podczas czytania.