Gimnazjon

Gimnazjon (gr. γυμνάσιον, gymnasion od γυμνός, gymnos 'nagi', gdyż ćwiczono nago) – zespół częściowo krytych budowli w starożytnej Grecji, które były przeznaczone do ćwiczeń fizycznych. Jego centralną część stanowił kompleks bieżni, boisk i portyków. W gimnazjonie znajdowały się też palestra i stadion. Plan gimnazjonu zrekonstruowano na podstawie wykopalisk prowadzonych w Delfach, na Delos, Epidauros, Aleksandrii i Olimpii.

Znajdowały się tam:

• szatnia (apodyteron),
• sale do nacierania ciał oliwą (elaiothesion),
• sale do nacierania ciał piaskiem – do masażu (konisterion),
• salki z workami piasku do ćwiczeń w zadawaniu ciosów,
• eksedry, nisze z ławkami – sale wykładowe, rekreacyjne, do rozmów i dyskusji,
• sala ćwiczeń dla młodzieży (ephebeidon),
• boiska do gry w piłkę (sphairisterion),
• bieżnie (dromos),
• miejsce do ćwiczeń w zapasach (palestra),
• łazienki (balaneion) i łaźnie (pyriaterion).

Gimnazjony były integralną częścią greckich miast. Początkowo budowano je z drewna, a od IV wieku p.n.e. zaczęto stawiać gimnazjony z kamienia. W gimnazjonach ateńskich również nauczano i stąd późniejsze szkoły nazywano gimnazjum. W Sparcie służyły one tylko rozwijaniu ciała, ale za to inaczej niż w Atenach do walk zapaśniczych dopuszczano kobiety^[1].