Gleocystyda

Gleocystyda l.mn. gleocystydy (łac. gleocystidium, gleocystidia, ang. gloeocystidia) – rodzaj strzępki u grzybów zaliczany do grupy cystyd. Są to płonne strzępki będące zakończeniami strzępek gleocystydialnych. Wyrastają z płonnej części owocnika, a następnie odginają się w górę i wrastają do hymenium pomiędzy podstawki^[1].

Gleocystydy to strzępki jednokomórkowe, cienkościenne, wypełnione żywiczną lub oleistą, bezbarwną lub żółtawą zawartością^[1]. Są zwykle trudne do rozpoznania. W ich wyodrębnieniu pomaga barwienie sulfowaniliną. Pod jej wpływem mogą barwić się na niebiesko, szaro lub burgundowo, co oznaczane jest jako S + (brak takiej reakcji to S -). Czasami takie pozytywnie barwiące się cystydy nazywane są sulfopozytywnymi lub sulfocystydami^[2]. Gleocystydy na ogół są widoczne także w odczynniku Melzera i zwykle jasno barwią się we floksynie^[3].

Gleocystydy mają bardzo zróżnicowane kształty. Zazwyczaj są mniej lub bardziej rozdęte, pęcherzykowate, lub posiadają nieregularnego kształtu wytwory^[1]. Często są wykorzystywane do identyfikacji gatunków, gdyż są łatwe do obserwacji pod mikroskopem, a gatunki w obrębie tego samego rodzaju często różnią się budową gleocystyd^[4]. Przy identyfikacji bierze się pod uwagę kształt i wielkość cystyd, barwę ich zawartości oraz czy są równe z hymenium, czy wystają ponad nie^[1].

Czasami gleocystydy występują także poza hymenium, np. w skórce kapelusza, lub w subhymenium^[5].