Gracilizuch

Gracilizuch

Gracilisuchus
Romer, 1972
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
(bez rangi)	archozaury
(bez rangi)	Crurotarsi
(bez rangi)	Suchia
Rodzina	Gracilisuchidae
Rodzaj	gracilizuch
Gatunki
G. stipanicicorum Romer, 1972
Multimedia w Wikimedia Commons

Gracilizuch (Gracilisuchus) – rodzaj niewielkiego archozaura z kladu Suchia. Żył w środkowym triasie na terenie dzisiejszej Ameryki Południowej. Jego szczątki odnaleziono w formacji Chañares w Argentynie. Był lekko zbudowany i poruszał się przeważnie na tylnych kończynach. Miał stosunkowo bardzo dużą głowę i prawdopodobnie mógł z dużą siłą zaciskać szczęki. Polował na jaszczurki i inne niewielkie kręgowce^[1], a przed większymi drapieżcami chroniły go dwa rzędu kostnych płytek ciągnące się wzdłuż kręgosłupa aż do końca ogona^[2]. Czaszka gracilizucha mierzy około 8,5 cm, a przedkrzyżowa długość kręgosłupa wynosi około 28 cm^[3].

Gracilisuchus został opisany w 1972 roku przez Alfreda Romera^[2], który klasyfikował go w rodzinie Ornithosuchidae (uznawanej wówczas przez niektórych naukowców, choć nie Romera, za należącą do karnozaurów)^[2][4]. Brinkman (1981) był pierwszym autorem, który zaproponował przynależność gracilizucha do krokodylej linii archozaurów^[5], z czym przeważnie zgadzali się późniejsi autorzy^[6]. Według analizy Bentona z 2004 roku jest on taksonem siostrzanym dla fitozaurów^[7], natomiast w badaniach wykonanych przez Stephena Brusattego i współpracowników Gracilisuchus to takson siostrzany dla kladu Erpetosuchus + Crocodylomorpha^[8]. W rewizji systematyki archozaurów przeprowadzonej przez Nesbitta, Gracilisuchus jest bazalnym przedstawicielem Suchia, znajdującym się w politomii z kladami Revueltosaurus + Aetosauria, Ticinosuchus + Paracrocodylomorpha i rodzajem Turfanosuchus. Pozycja gracilizucha u podstawy drzewa filogenetycznego Suchia jest istotna dla ustalenia pokrewieństwa wewnątrz krokodylej linii archozaurów^[6]. W 2011 roku Lecuona i Desojo opisały osteologię okazu PVL 4597, obejmującego obręcz miedniczną i kości kończyn tylnych. Autorki zidentyfikowały dwie potencjalne synapomorfie gracilizucha i krokodylomorfów z grupy Sphenosuchia: budowa i kiepskie wykształcenie czwartego krętarza oraz słabe wykształcenie przedniej głowy kości udowej. Inne cechy, takie jak brak nieperforowanej panewki stawu biodrowego, przemawiają jednak za jego bardziej bazalną pozycją, choć i tak bliższą krokodylomorfom niż w analizie Nesbitta. Autorki stwierdzają jednak, że dokładne ustalenie pozycji filogenetycznej gracilizucha wymaga dalszych badań^[3]. Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Butlera i współpracowników (2014) wynika bliskie pokrewieństwo gracilizucha z turfanozuchem i rodzajem Yonghesuchus; autorzy zaliczyli te trzy rodzaje do rodziny Gracilisuchidae, która według ich analizy należała do Suchia i była taksonem siostrzanym do kladu obejmującego ticinozucha i grupę Paracrocodylomorpha (obejmującą rauizuchy i krokodylomorfy)^[9].