Gromada galaktyk 1E0657-558

Gromada galaktyk 1E0657-558 (Gromada Pocisk) – gromada galaktyk położona w gwiazdozbiorze Kila. Jej przesunięcie ku czerwieni wynosi z = 0,296, co odpowiada odległości od Ziemi wynoszącej ok. 3,5 miliarda lat świetlnych. Gromada powstała w wyniku kolizji dwóch gromad galaktyk, zderzających się ze sobą z prędkością 4700 km/s.

Gromada ta jest jedną z najgorętszych i najjaśniejszych w zakresie promieniowania rentgenowskiego spośród znanych gromad galaktyk. Temperatura gazu międzygwiazdowego wewnątrz gromady wynosi ok. 200 milionów K, co odpowiada promieniowaniu rentgenowskiemu (kolor czerwony na zdjęciu), poza nim gromada składa się z gwiazd skupionych w galaktykach.

Obserwacje tej gromady dają najlepszy znany do tej pory dowód na istnienie ciemnej materii we Wszechświecie^[1][2][3], choć istnieją także alternatywne wyjaśnienia opierające się na barionowej ciemnej materii^[4].

Zderzenie dwóch gromad galaktyk spowodowało powstanie gigantycznej fali uderzeniowej, która w wyniku ciśnienia gazu utworzyła stożek (po prawej), przybierający kształt pocisku, stąd angielska nazwa całej gromady – Gromada Pocisk (ang. Bullet cluster). Centra emisyjne dwóch gromad minęły się ok. 100 milionów lat przed momentem emisji obserwowanego obecnie promieniowania. Ciemna materia, jako że oddziałuje z materią widzialną tylko grawitacyjnie, unikając tarcia i działań aerodynamiki w gazie, oddala się szybciej (na zdjęciu kolor niebieski). Ciemna materia została wykryta pośrednio - poprzez porównanie rozkładu przestrzennego wielkości soczewkowania grawitacyjnego z rozkładem zwyczajnej materii, utożsamionej ze źródłami promieniowania rentgenowskiego.