Hemodializa, dializa pozaustrojowa – zabieg stosowany w leczeniu zaawansowanej przewlekłej i ostrej niewydolności nerek, a także niektórych zatruć. Jego celem usunięcie produktów przemiany materii, nadmiaru wody, substancji toksycznych (np. alkoholi niespożywczych, przedawkowanych leków) z krwi pacjenta poprzez sztuczną błonę półprzepuszczalną; zabieg umożliwia także korektę kwasicy metabolicznej oraz zaburzeń elektrolitowych.
Podczas zabiegu krew jest wielokrotnie przepompowywana na zewnątrz ciała do dializatora (krew krąży pomiędzy aparatem („sztuczną nerką”) a pacjentem. Krew jest oczyszczana przepływając przez dializator), który działa jak sztuczna nerka. Hemodializa może być przeprowadzana w domu lub w ośrodku dializ[1]; w Polsce prowadzi się ją wyłącznie w ośrodkach dializ.
Hemodializa może być tymczasowa lub stała. Większość wskazań do hemodializy pokrywa się z ogólnymi wskazaniami do dializoterapii). Mimo braku jednoznacznie lepszych wyników leczenia hemodializa przerywana i pokrewne metody ciągłe są częściej niż dializa otrzewnowa używane w leczeniu pacjentów z ostrym uszkodzeniem nerek[2]. W przypadku pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek hemodializę zwykle wykonuje się trzy razy w tygodniu.