I koalicja antyfrancuska

I koalicja antyfrancuska

Rewolucja Francuska
Napoleon pod Rivoli, mal. F.Philipoteaux
Czas	20 kwietnia 1792 – 17 października 1797
Miejsce	Francja, Europa Środkowa, Włochy, Belgia, Holandia, Hiszpania
Wynik	zwycięstwo Republiki Francuskiej Pokój w Campo Formio
Strony konfliktu
Wielka Brytania Austria Królestwo Sycylii Królestwo Sardynii Królestwo Neapolu Hiszpania (do 1796 roku) Prusy Portugalia Republika Zjednoczonych Prowincji (do 1795) Królestwo Francuzów (do września 1792 roku) Republika Francuska (od września 1792 roku) Republika Batawska (od 1795 roku) Legiony Polskie (od 1797 roku) satelickie republiki włoskie *Republika Cispadańska *Republika Transpadańska Hiszpania (od 1796 roku)
brak współrzędnych

Pierwsza koalicja antyfrancuska lat (1792–1797) była pierwszym wysiłkiem europejskich mocarstw na drodze do obalenia rewolucyjnej Republiki Francuskiej. Był to związek niektórych państw europejskich, w tym przede wszystkim Wielkiej Brytanii (która uczestniczyła we wszystkich koalicjach), Austrii, Prus, Holandii i Hiszpanii zawarty na wieść o zgilotynowaniu monarchy francuskiego Ludwika XVI. Sojusznicy nie chcieli dopuścić do rozprzestrzenienia się idei rewolucyjnych w Europie, co zapowiedziało Zgromadzenie Narodowe.

Państwa te podjęły szereg uderzeń na lądzie i morzu, przy czym Prusy i Austria atakowały od strony Republiki Zjednoczonych Prowincji i Renu, zaś Wielka Brytania wspierała rojalistyczne powstania na francuskiej prowincji i podjęła oblężenie Tulonu. Francja wobec porażki w bitwie pod Neerwinden (18 marca 1793) oraz poważnego ciosu wewnętrznego, jakim były wojny wandejskie, odpowiedziała z całą mocą: powołany 6 kwietnia przez Konwent Komitet Ocalenia Publicznego ogłosił levée en masse powołując pod broń wszystkich mężczyzn w wieku od 18 do 25 lat. Nowe francuskie armie pokonały najeźdźców i przeniosły wojnę poza własne granice. Francuzi ustanowili 5 maja 1795 roku pierwsze państwo satelickie – Republikę Batawską, a w ramach pierwszego traktatu pokojowego zawartego w Bazylei zabrali Prusom Nadrenię. Hiszpania zawarła z Francją osobny traktat pokojowy. Sukces spowodował, że francuski dyrektoriat przyjął plan podboju dalszych małych państw niemieckich i opanowanych przez Austriaków północnych Włoch.

Na północ od Alp arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg opanował w roku 1796 sytuację, ale w północnych Włoszech generał Napoleon Bonaparte podjął szereg zwycięskich działań przeciwko Sardynii i Austrii (1796–1797) w okolicach Doliny Padu, co zakończyło się zawarciem traktatów pokojowych w Leoben i Campo Formio w październiku 1797 roku. Koalicja upadła, a w wojnie przeciwko Francji została osamotniona Wielka Brytania.