Indyk. Melofarsa w 2 aktach – sztuka teatralna Sławomira Mrożka opublikowana w 1960.
Indyk został opublikowany w nr 10 miesięcznika Dialog z 1960, następnie w tomie Utwory sceniczne (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1963)[1].
Akcja dramatu toczy się w karczmie, w umownie potraktowanej epoce romantyzmu. Bohaterów dotknął marazm, pesymizm i kryzys wartości[2][3]. Kapitan zrezygnował z werbunku, Poeta z pisania poezji, Chłopom nie chce się pracować na roli[4]. Poszczególne postaci, personifikujące znane stereotypy, pokazane są w parodystyczny sposób[5], Rudolf ukazany jest jako patetyczny romantyczny kochanek, Poeta jako dotknięty zniechęceniem dekadent[6]. Aktywny pozostaje Książę, który chciałby uczynić z pary romantycznych kochanków - Rudolfa i Laury - "Parę Kochanków Państwowych"[7], autor przedstawia go, odchodząc od typowego wizerunku romantycznego władcy[8].
Prapremiera sztuki nastąpiła 25 lutego 1961 w Starym Teatrze w Krakowie[1]. Początkowo została przyjęta entuzjastycznie, jednak przyćmiło ją późniejsze Tango tego samego autora[9]. Zdaniem Jana Błońskiego utwór mocno odwołuje się do polskiej tradycji literackiej, co czyni go mniej czytelnym dla odbiorcy zagranicznego[10]. W Polsce wystawiano go ponad 30 razy[11].
Zdaniem Ewy Zuberbier utwór jest satyrą na społeczeństwo tzw. małej stabilizacji"[12], jednak w ocenie Jana Błońskiego polityczny kontekst sztuki szybko się zdezaktualizował[13].
- ↑ a b Szczepan Gąssowski Współcześnie dramatopisarze polscy, wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1979, s. 243
- ↑ Jan Błoński Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, wyd. Literackie, Kraków 2002, s. 46
- ↑ Małgorzata Sugiera Dramaturgia Sławomira Mrożka, wyd. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 1997, s. 212–213
- ↑ Jan Błoński Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, wyd. Literackie, Kraków 2002, s. 89
- ↑ Jan Błoński Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, wyd. Literackie, Kraków 2002, s. 44-45
- ↑ Jarosław Grządzielski Typologia bohaterów Sławomira Mrożka, w: Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Seria Filologia Polska - Historia i teoria literatury, z. VIII/2001, s. 42
- ↑ Jan Błoński Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, wyd. Literackie, Kraków 2002, s. 90, 92
- ↑ Jarosław Grządzielski Typologia bohaterów Sławomira Mrożka, w: Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Seria Filologia Polska - Historia i teoria literatury, z. VIII/2001, s. 51
- ↑ Małgorzata Sugiera Dramaturgia Sławomira Mrożka, wyd. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 1997, s. 162
- ↑ Jan Błoński Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, wyd. Literackie, Kraków 2002, s. 92
- ↑ Indyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2024-03-10].
- ↑ Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. Tom 1. A-O, wyd. Naukowe PWN. Warszawa 2000, s. 439
- ↑ Jan Błoński Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, wyd. Literackie, Kraków 2002, s. 92