Back Правен институт Bulgarian Rechtsinstitut German Oikeusinstituutio Finnish Jogintézmény Hungarian Istituto giuridico Italian Құқыктық институт Kazakh Teisės institutas Lithuanian Tiesību institūts Latvian/Lettish Rechtsfiguur Dutch Институт права Russian
Instytucja prawna (też instytucja prawa) – pewna idea, która może być wysłowiona w jakiejś normie prawnej lub wiązce (zespole) takich norm, albo paremii (maksymie, sentencji), zwłaszcza łacińskiej, jak np. domniemanie niewinności oskarżonego, obrońca procesowy, zasada nullum crimen sine lege[1].
Instytucja prawna może mieć też postać/formę:
- wartości, jaką chce się chronić - jak jest na przykład w przypadku: własności prywatnej,
- celu, jaki chce się realizować - jak jest na przykład w przypadku: zasady uczciwej konkurencji,
- jakiegoś pojęcia - jak np. pojęcie winy,
- jakiegoś organu, który ma mieć pewne zadania – jak np. rzecznik praw obywatelskich (tzw. ombudsman)[1].
- jakiegoś narzędzia, np. odnoszącego się do działania politycznego i regulującego jego zasady (instytucja prawa wyborczego), np. referendum, wotum nieufności)[2].
Instytucje prawne w systemach prawnych typu civil law często znajdują odzwierciedlenie w przepisach prawa stanowionego, a w systemach prawnych typu common law również w precedensach sądowych (zwłaszcza wydanych w tzw. sprawach przewodnich – ang. leading cases)[1].