Kairomon

Kairomon (z gr. kairos – korzyści) – substancja semiochemiczna wydzielana mimowolnie przez organizm niosąca sygnał neutralny lub niekorzystny dla nadawcy, a korzystny dla odbiorcy. Przykładowo – jako kairomon może działać zapach drapieżnika wyczuwany przez jego ofiarę. Ofiara po detekcji takiej substancji może podjąć mechanizmy obronne^[1]. Innym przykładem kairomonów są substancje wydzielane przez rośliny, które przyciągają roślinożerców^[2]. Zdarza się, że dana substancja jest kairomonem w stosunku do jednego gatunku (jako jego atraktant), a allomonem dla innego (jako jego repelent)^[2].

Istnienie kairomonów udowodniono w przypadku ryb i zooplanktonu (zapach ryb drapieżnych indukuje mechanizmy obronne drobnych ryb, zapach ryb planktonożernych i bezkręgowców drapieżnych indukuje mechanizmy obronne – morfologiczne (cyklomorfoza) i behawioralne – u zwierząt planktonowych)^[1]. Podobnie jest przy wykrywaniu kairomonów pochodzących od zooplanktonu przez organizmy fitoplanktonowe^[3].

Dla rozwielitek kairomonem mogą być substancje zawarte w żółci kręgowców, zwłaszcza ryb karpiowatych, lub ich metabolity^[4]. Również w przypadku larw wodzienia substancje zaangażowane w proces trawienny są kairomonem dla ich ofiar^[5].