Back نظرية كارثة توبا Arabic Вядомыя вывяржэнні вулкана Тоба Byelorussian তোবা বিপর্যয় তত্ত্ব Bengali/Bangla Teoria de la catàstrofe de Toba Catalan Tobská katastrofa Czech Toba-Katastrophentheorie German Youngest Toba eruption English Teoría de la catástrofe de Toba Spanish Tobaren katastrofearen teoria Basque نظریه فوران آتشفشان توبا Persian
| |
| Położenie | |
|---|---|
| Wysokość |
2157 m n.p.m. |
| Dane wulkanu | |
| Rok erupcji |
około 75 000 p.n.e. |
| Typ wulkanu | |
Położenie na mapie Indonezji  | |
 2°34′12″N 98°52′48″E/2,570000 98,880000
| |
.jpg)
Katastrofa wulkanu Toba – erupcja superwulkanu, która miała miejsce około 75 tys. lat temu w miejscu dzisiejszego jeziora Toba na Sumatrze w Indonezji. Była to jedna z największych znanych erupcji na Ziemi. Teoria katastrofy Toba utrzymuje, że to wydarzenie spowodowało globalną wulkaniczną zimę trwającą od sześciu do dziesięciu lat i być może trwający 1000 lat epizod ochłodzenia klimatu.
W 1993 roku dziennikarka naukowa Ann Gibbons zauważyła, że w ewolucji gatunku ludzkiego wąskie gardło wystąpiło około 70 tysięcy lat temu, i zasugerowała, że było to spowodowane erupcją wulkanu Toba. Geolog Michael R. Rampino z New York University i wulkanolog Stephen Self z University of Hawaii w Manoa poparli jej sugestie. W 1998 r. teorię wąskiego gardła rozwinął antropolog Stanley H. Ambrose z University of Illinois w Urbanie i Champaign. Jakkolwiek sam fakt wybuchu nie budzi kontrowersji, to jego związek z efektem wąskiego gardła w ewolucji człowieka, jak i teoria globalnego ochłodzenia po tym wybuchu są jednak bardzo kontrowersyjne[1][2]. Wydarzenie w Toba jest jedną z najdokładniej zbadanych supererupcji[3][4][5][6][7][8].
<ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiebbcBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiechoiBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Ninkovich i in. 1978 ↓.
- ↑ Chesner i in. 1991 ↓, s. 200.
- ↑ Oppenheimer 2002 ↓, s. 1593–1594.
- ↑ Jones 2007 ↓, s. 174.
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiegeomtuBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwietobaarchBŁĄD PRZYPISÓW