Back كتبانة إيطاليا Arabic Catepanat d'Itàlia Catalan Italský katepanát Czech Katepanat Italien German Κατεπανίκιο της Ιταλίας Greek Catepanate of Italy English Catapanato de Italia Spanish Itaalia katepanikion Estonian Italiako katapanatoa Basque Catépanat d'Italie French
Katepanat Italii – historyczna prowincja Cesarstwa Bizantyńskiego w południowej części Półwyspu Apenińskiego, powstała ponad dwieście lat po upadku Egzarchatu Rawenny.
Początki utworzenia tej jednostki podziału administracyjnego należy wiązać z odzyskaniem przez Cesarstwo Bizantyńskie kontroli nad strategicznym miastem Bari, które w 873 zostało odbite z rąk Saracenów. Katepanat Italii wykształcił się z połączenia uprzednio kontrolowanego przez Cesarstwo obszaru znanego jako Kalabria oraz temu Longobardii, który wykształcił się z ziem regionu Apulii, położonego nieopodal Bari.[1] Po roku 965 strateg miasta Bari (tytuł odpowiadający rangą dzisiejszym generałom lub admirałom) otrzymał stopień wojskowy katepano Italii, połączony z tytułem cywilnym patrikios. Oznaczało to powstanie jednostki administracyjnej obejmującej więcej niż jeden tem, którą w historiografii określa się jako katepanat, zaś sam stopień katepano zaczął oznaczać cesarskiego gubernatora, odpowiadając mniej więcej urzędowi prokonsula z czasów Cesarstwa Rzymskiego.
Katepanat Italii rozciągał się od gór Gargano na północy do Zatoki Salerno na południu. Prowincja objęła południową część dawnego Egzarchatu Rawenny – południową część Półwyspu Apenińskiego.
W 828 r. w wyniku najazdu Arabów Cesarstwo Bizantyńskie utraciło Sycylię. W 890 wojska bizantyjskie pokonały wojska arabskie pod Bari. Od 1016 katepanat był najeżdżany przez Normanów. W wyniku wojny od katepanatu stopniowo oddzielały się mniejsze księstwa. W kwietniu 1071 r. upadło Bari, co ostatecznie położyło kres bizantyńskiemu panowaniu w Italii.
- ↑ Barbara M. Kreutz, Before the Normans: Southern Italy in the Ninth and Tenth Centuries, University of Pennsylvania Press, 7 czerwca 2011, ISBN 978-0-8122-0543-5 [dostęp 2023-10-11] (ang.).