Kaucja (łac. cautio – środek ostrożności, rozwaga) – określona suma pieniędzy (może też być hipoteka, weksel lub zastaw), której zadaniem jest zabezpieczenie roszczeń w przypadku niewywiązania się lub niedbałego wykonania umowy. Kaucja może być wykorzystana na pokrycie strat wynikłych z realizacji umowy.
W prawie cywilnym umowę kaucji uznaje się za umowę realną, na podstawie której dłużnik przenosi na własność wierzyciela pieniądze lub inne rzeczy zamienne celem zabezpieczenia ewentualnych roszczeń, jakie mogą powstać z istniejącego między nimi stosunku prawnego[1][2].
Często nazwy kaucja błędnie używa się na określenie instytucji prawa karnego procesowego, której prawidłowa nazwa to poręczenie majątkowe[3].