Kraj (Rosja)

Kraj – nazwa prawnego podmiotu (jednostki podziału terytorialnego) Federacji Rosyjskiej (a także w przeszłości Imperium Rosyjskiego i Związku Radzieckiego).

Współczesna Rosja (Federacja Rosyjska) zgodnie z art. 5 Konstytucji składa się z 85 terytorialnych podmiotów federacji (jednostek podziału terytorialnego) – (federalnych) republik, krajów, obwodów, miast federalnych, obwodów autonomicznych i okręgów autonomicznych. Spośród nich tylko republika zgodnie z ww. artykułem została zdefiniowana odmienne od pozostałych nazwanych jednostek, co oznacza że np. kraj i obwód pod względem prawnym nie różnią się.

W Związku Radzieckim (zgodnie z Konstytucją ZSRR z 1977 roku, rozdział 11, § 86) istniało ustawowe rozróżnienie między obwodem i krajem: obwód autonomiczny mógł wchodzić w skład republiki związkowej lub kraju, ale nie obwodu. Tym niemniej już wtedy jeden z krajów (Nadmorski) nie miał w swoim składzie ani jednego obwodu autonomicznego.

Nazwa „kraj” dla niektórych podmiotów federacji powstała w wyniku kilku etapów administracyjno-terytorialnych reform w RFSRR. W 1920 roku zamiast zlikwidowanych guberni tworzono nowe jednostki: autonomiczne republiki, kraje i obwody. Wszystkie utworzone lub przekształcone z innych regionów ZSRR kraje miały okręgi narodowe lub obwody. M.in. w skład Kraju Nadmorskiego (Приморский край) wchodził obwód ussuryjski, który ostateczne przekształcono w rejon, ale danego krajowi nie zmieniono statusu prawno-terytorialnego. Po rozpadzie ZSRR wszystkie obwody autonomiczne zostały wydzielone z krajów, ale nazwa „kraj” została zachowane zgodnie z ówczesnym prawem, wg którego jednostki terytorialne Rosji mogły same określać swoją nazwę i status. W ten sposób sześć krajów z czasów ZSRR noszą taką nazwę na podstawie tradycji i własnego wyboru.

W trakcie łączenia jednostek terytorialnych trzy obwody po połączeniu z okręgami wybrało nazwę „kraj”, co oznaczało zwiększenie liczby poziomów zarządzania ze względu na obejmowanie jednostek ze szczególnym statusem (specjalnych okręgów utworzonych na terenie zlikwidowanych okręgów autonomicznych).

 Zobacz też: Wykaz krajów Federacji Rosyjskiej.