Lizyna

Lizyna

struktura lizyny o konfiguracji L
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) kwas 2,6-diaminoheksanowy Inne nazwy i oznaczenia skróty: Lys, K
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C6H14N2O2
Inne wzory	H2N(CH2)4CH(NH2)CO2H
Masa molowa	146,19 g/mol
Wygląd	białe ciało stałe
Identyfikacja
Numer CAS	70-54-2 56-87-1 (izomer L) 923-27-3 (izomer D)
PubChem	866
DrugBank	DB00123
SMILES NCCCC[C@H](N)C(O)=O
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie dobrze rozpuszczalna[1] Temperatura rozkładu 224 °C[2] Punkt izoelektryczny 9,74
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów L-lizyna Substancja w tej postaci nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS[3]. Numer RTECS OL5540000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	B05XB03, V03AF11
Multimedia w Wikimedia Commons

Lizyna, skr. Lys, K – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów białkowych. Dla człowieka jest aminokwasem egzogennym, gdyż nie jest syntetyzowany w organizmie i musi być dostarczany z pożywieniem.

Lizyna jest aminokwasem polarnym. Zawiera zasadowy łańcuch boczny, który w pH komórki ma ładunek dodatni (−NH+
3). Wchodzi w skład białek wiążących ujemnie naładowane cząsteczki kwasów nukleinowych, takich jak histony.

Rola lizyny w organizmie:

• Niezbędna przy budowie białek, głównie w mięśniach i w kościach, istotna w okresie rozwoju.
• Wchłania wapń, poprawia koncentrację umysłową.
• Łagodzi objawy przeziębienia, grypy oraz opryszczki.
• Obecna przy wytwarzaniu hormonów, przeciwciał, enzymów i przy budowie kolagenu.
• Jej niedobór skutkuje objawami zmęczenia i rozdrażnienia, powoduje anemię i wypadanie włosów.
• Najprawdopodobniej jeden z czynników wpływających w dużej mierze na procesy antykancerogenne w połączeniu z dużymi dawkami antyoksydantów.
• Uczestniczy w procesach odnowy tkanek, tworzenia się przeciwciał oraz stymulacji wzrostu.

Na skalę przemysłową otrzymuje się ją z kaprolaktamu^[1].

W postaci chlorowodorku jest stosowana jako dodatek do pasz w celu podniesienia ich wartości odżywczej (podobnie jak metionina). Roczna światowa produkcja lizyny i jej soli wyniosła w 2005 r. 850 tys. ton (w przybliżeniu tyle samo, co łączna produkcja pozostałych – poza kwasem glutaminowym – podstawowych aminokwasów i ich soli)^[4].