Lubsza (rzeka)

Ten artykuł dotyczy rzeki. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Lubsza

Lubsza
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Lokalizacja	woj. lubuskie
Rzeka
Długość	68,26 km
Powierzchnia zlewni	914,1 km²
Źródło
Miejsce	Olbrachtów
Wysokość	180 m n.p.m.
Współrzędne	51°36′49,3″N 15°05′27,2″E/51,613700 15,090900
Ujście
Recypient	Nysa Łużycka
Miejsce	Gubin
Wysokość	ok. 42 m n.p.m.[1]
Współrzędne	51°57′22″N 14°43′06″E/51,956111 14,718333
Położenie na mapie województwa lubuskiego źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Multimedia w Wikimedia Commons

Lubsza (Lubica^[2]) – rzeka, prawy dopływ Nysy Łużyckiej^[3] o długości 68,26 km i powierzchni dorzecza 914,1 km².

Rzeka płynie w województwie lubuskim. Jej źródła znajdują się we wsi Olbrachtów na skraju Wzniesień Żarskich. Płynie przez rozległe łużyckie lasy sosnowe i bagniste doliny. Początkowo płynie dość wartko w kierunku północnym. Między Jasieniem a Lubskiem skręca na zachód^[4]. Przepływa przez Olbrachtów, Miłowice, Suchleb, Lipinki Łużyckie, Brzostową, Lipsk Żarski, Jasień, Lubsko, Mierków, Ziębikowo, Jałowice, Starosiedle, Gębice, Stargard Gubiński, Czarnowice, Pleśno, Żenichów i Gubin, gdzie uchodzi do Nysy Łużyckiej.

Prawobrzeżne dopływy Lubszy stanowią Golec, Kanał Młyński (Ług), Kurka, Sienica, Uklejna i Żeleźnik, a lewobrzeżne Jeziorna (Pstrąg), Makówka, Rzeczyca (Tymnica) i Śmiernica.

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1435 jako Lobischa od łużyckiego wyrazu "luby" – miły. Później nazwa ewoluowała: Lubost, Lubist, Lubst. Do dziś w Gubinie rzekę nazywa się Lubicą. W przeszłości niepozorna Lubsza powodowała wielokrotnie groźne powodzie, m.in. w latach: 1595, 1609, 1613, 1625, 1654, 1675, 1713, 1749, 1785, 1894, 1926, 1930, a później także w latach 1948, 1957, 1974, 1981. Mechanizmem powodującym stosunkowo częste rozlewanie się wód Lubszy u jej ujścia jest próg wodny rzeki głównej – Nysy Łużyckiej^[4]. Spływ jej jest wolniejszy, co przyczynia się do spiętrzania wód w jej dopływach^[5]. Uregulowania biegu doczekała się dopiero przy okazji budowy uruchomionej 1 września 1847^[6] Kolei Dolnośląsko-Marchijskiej – jednej z pierwszych linii kolejowych w Niemczech, łączącej stolicę Prus – Berlin ze stolicą Dolnego Śląska – Wrocławiem^[7].

Obecnie mocno zanieczyszczona; sytuacji nie poprawiło nawet wybudowanie oczyszczalni w Lubsku, jako że jedynie część ścieków miejskich do niej trafia. Pozostała część kanalizacji odprowadza je bezpośrednio do rzeki bez jakiegokolwiek oczyszczenia.^{[potrzebny przypis]}