Back Manifest Anarquista Catalan Anarchist Manifesto English Manifesto de la anarkio Esperanto Manifiesto de la anarquía Spanish L'Anarchie, journal de l'ordre French Анархический манифест Russian Anarkistiska manifestet Swedish
Manifest anarchistyczny, niekiedy jako Pierwszy na świecie manifest anarchistyczny – tekst autorstwa Anselme Bellegarrigue, uznawany za pierwszy na świecie manifest anarchistyczny. Został opublikowany w 1850, dziesięć lat po tym, jak Pierre-Joseph Proudhon jako pierwszy na świecie określił siebie anarchistą w publikacji Czym jest własność[1].
Manifest pojawił się na łamach gazety L’Anarchie: Journal de l’Ordre[2], której założycielem i redaktorem był właśnie Bellegarrigue[3]. Tekst w swojej treści neguje istnienie rządu, głosząc m.in., że "anarchia jest porządkiem, podczas gdy rząd jest wojną domową". Krytyce zostaje poddana demokracja parlamentarna oraz związane z nią wybory, które autor uznaje za złudną formę decydowania o sobie. Wybory mają służyć tylko i wyłącznie politykom, którzy zachęcając do głosowania umacniają swoją pozycję. Każdego głosującego – jeśli nawet nie robiącego tego celowo – autor określa jako "złego obywatela" i osobę przyczyniającą się do ograniczenia własnej wolności[4][5].
- ↑ Max Nettlau, A Short History of Anarchism, London: Freedom Press, 1996, ISBN 0-900384-89-1.
- ↑ Nie mylić z powstałą ponad 50 lat później gazetą L’Anarchie.
- ↑ Robert Graham, We Do Not Fear Anarchy? We Invoke It: The First International and the Origins of the Anarchist Movement, AK Press, 2015, ISBN 978-1849352116 [zarchiwizowane z adresu 2018-09-14].
- ↑ (The world's first) anarchist manifesto [online], Kate Sharpley Library, 14 września 2018 [dostęp 2018-09-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-14].
- ↑ Anselme Bellegarrigue, Anarchy is Order (1850), [w:] Robert Graham (red.), Anarchism. A Documentary History of Libertarian Ideas. Volume One: From Anarchy to Anarchism (300 CE To 1939), Black Rose Books, 2005, ISBN 1-55164-251-4 [zarchiwizowane z adresu 2018-09-14].