Mecenas (prawnik)

Mecenas – we współczesnej polszczyźnie: zwyczajowy zwrot grzecznościowy wobec osoby wykonującej zawód prawniczy lub posiadającej umocowanie do występowania przed sądem w imieniu innej osoby, a także (choć rzadziej) dla magistra prawa.

Tytuł ten stosowany jest tylko w Polsce. W XVI stuleciu ówczesnych adwokatów nazywano procuratores mercenarii, czyli „płatni zastępcy procesowi” i w ten sposób odróżniano ich od „niezawodowych” zastępców procesowych określanych procuratores. Od zwrotu procuratores mercenarii miał powstać termin „mecenas”, poprzez stopniową eliminację pierwszego członu i głoski „r” w drugim wyrazie. Występował on już w XVIII stuleciu, a upowszechnił się w wieku XIX^[1].

Tytuł mecenasa posiada charakter czysto grzecznościowy i nie jest chroniony prawnie^[2]. Najczęściej stosowany jest w odniesieniu do najpopularniejszych zawodów prawniczych: adwokata, radcy prawnego, a także do aplikantów, odpowiednio: adwokackiego i radcowskiego^[3]. Współcześnie używa się go także w odniesieniu do przedstawicieli nowszych zawodów prawniczych, w szczególności do: doradców podatkowych (zawód utworzony w 1996 roku^[4]), rzeczników patentowych (zawód utworzony w 2001 roku^[5]), doradców restrukturyzacyjnych (zawód utworzony w 2016 roku, nowelizacja KPC art. 87) oraz radców Prokuratorii Generalnej RP (zawód utworzony w 2005 roku^[6]). Ponadto jest on stosowany w toku prac legislacyjnych w odniesieniu do legislatorów^[7][8][9]. Tytułem tym można również określać absolwentów studiów prawniczych, nawet bez odbytej aplikacji, choć to praktykuje się rzadziej^[10].

Jeszcze w 2014 roku Biuro Prasowe Naczelnej Rady Adwokackiej apelowało, by tytuł mecenasa zarezerwować jedynie dla adwokatów oraz radców prawnych^[11], ale pozostało to bez wpływu na praktykę mediów i środowisk prawniczych^[12][13][14].