Merionethshire

Merionethshire

Sir Feirionnydd

Widok z Barmouth poprzez estuarium rzeki Mawddach w kierunku masywu Cadair Idris
Flaga
Państwo	Wielka Brytania
Księstwo	Walia
Siedziba	Dolgellau
Powierzchnia	1709 km²
Populacja (2011) • liczba ludności	37 874
• gęstość	22 os./km²
Położenie na mapie Walii
Multimedia w Wikimedia Commons

Merionethshire (także Merioneth^[1], wal. Sir Feirionnydd^[2], Meirio(n)nydd^[3][4]) – hrabstwo historyczne w północno-zachodniej Walii (Wielka Brytania)^[3].

Hrabstwo ustanowione zostało w 1284 roku, na mocy statutu z Rhuddlan(inne języki), który podporządkował Walię koronie angielskiej. Nazwa hrabstwa pochodzi od imienia Meiriona(inne języki), sprawującego władzę na tym obszarze w V wieku^[3][1]. Stolicą hrabstwa było miasto Dolgellau^[1]. Hrabstwo istniało do 1974 roku, kiedy jego większa część włączona została do nowo utworzonego hrabstwa Gwynedd. Jego północno-wschodni fragment wcielony został do sąsiedniego hrabstwa Clwyd, a po reformie administracyjnej z 1996 roku znalazł się w granicach Denbighshire^[1][5].

Hrabstwo zajmowało powierzchnię 1709 km² (8,2% powierzchni Walii)^[6]. W 1801 roku zamieszkane było przez 28 316 osób (4,7% całkowitej ludności Walii), w 1851 roku – 38 453 (3,2%)^[7], w 1901 roku – 48 852 (2,4%)^[8], a w 1951 roku – 41 465 (1,6%)^[6]. W 2011 roku obszar dawnego hrabstwa zamieszkany był przez 37 874 osób. Obszar ten cechuje się jednym z najwyższych odsetków znajomości języka walijskiego^[4]; w latach 90. XX wieku potrafiły się nim posługiwać niemal 2/3 mieszkańców^[3].

Hrabstwo położone było nad wybrzeżem zatoki Cardigan (Morze Irlandzkie), naprzemiennie klifowym i plażowym. Wybrzeże należące do hrabstwa rozciągało się od estuarium rzeki Dyfi (Dovey) na południu po estuarium rzek Glaslyn(inne języki) i Dwyryd(inne języki) na północy. Teren hrabstwa był górzysty^[4]; najwyższe szczyty – Aran Fawddwy(inne języki) (905 m n.p.m.), oraz Cadair Idris(inne języki) (893 m n.p.m.)^[4][9]. W jego granicach znajdowało się największe naturalne jezioro Walii – Bala (Llyn Tegid)^[3], a także największy zbiornik retencyjny tego kraju – Llyn Trawsfynydd^[5][10]. Większa część hrabstwa znajdowała się w obrębie Parku Narodowego Snowdonia^[3].

Na obszarze hrabstwa rozwinęły się hodowla owiec oraz turystyka^[3]. Do atrakcji turystycznych należą zamek w Harlech, inspirowana architekturą włoską wieś Portmeirion oraz zabytkowa kolej wąskotorowa Ffestiniog Railway^[4]. Istotną rolę odgrywało niegdyś wydobycie łupków i wapienia; na mniejszą skalę wydobywano także ołów, miedź i złoto. W okolicach Dolgellau rozwinięty był przemysł włókienniczy (produkcja flaneli i innych wyrobów wełnianych)^[9]. W XX wieku funkcjonowała elektrownia jądrowa Trawsfynydd^[3].

Do głównych miejscowości hrabstwa należały: Aberdyfi, Bala, Barmouth, Blaenau Ffestiniog, Harlech, Dolgellau, Trawsfynydd oraz Tywyn^[4].