Metoda badawcza

Metoda badawcza – metoda naukowa stanowiąca sposób zdobywania materiałów do badań, będących podstawą do opracowania teoretycznego, do rozwiązania problemu naukowego, a w końcu – do napisania dzieła naukowego. Metody badań stosowane do rozwiązania określonego problemu nazywane są metodami roboczymi.

Jednym z podstawowych mierników uczciwości i rzetelności w metodzie badawczej jest odtwarzalność, czyli zdolność do uzyskania zbliżonych wyników w badaniach naukowych przeprowadzonych powtórnie, w celu weryfikacji badania pierwotnego^[1][2].

Metoda badawcza powinna być przystosowana do przedmiotu badań. Jednak ogólne zasady działalności naukowej (metoda naukowa) są uniwersalne – dla wielu przedmiotów badań i dla wielu nauk.

Metody te w różnych naukach znajdują różne zastosowanie – niektóre są stosowane tylko w pewnych dziedzinach, zależnie od ich specyfiki. W szczególności, inne metody stosowane są w badaniach eksploracyjnych i konfirmacyjnych; inne narzędzia stosują też badania jakościowe i ilościowe.

Wyróżnia się między innymi następujące metody i narzędzia badawcze, luźno powiązane z kolejnymi etapami pracy:

• krytyka źródeł, analiza krytyczna, przegląd systematyczny, metaanaliza
• rozwój teorii (modelowanie teoretyczne lub matematyczne; opis struktury zjawiska i właściwych mu związków przyczynowych)
• metoda intuicyjna,
• obserwacja (operacjonalizacja problemu badawczego, pomiar)
• metoda eksperymentalna,
• metody statystyczne (estymacja, wnioskowanie statystyczne)
• metoda monograficzna, metoda indywidualnych przypadków,
• metoda sondażu diagnostycznego (korzystająca np. z ankiet)