Mimansa

Mimansa (dewanagari मीमांसा, trl. Mīmāṃsā) – ortodoksyjny kierunek w filozofii indyjskiej, jedna z darśan. Powstał prawdopodobnie w IV wieku p.n.e. Założył go Dźajmini. Jego wyznawcy to mimansakowie^[1].

Według mimansy Wedy są źródłem wewnętrznej wiedzy, są wieczne i nieomylne. Zajmując się wedyjskim rytuałem ofiarnym i objaśnieniami o sposobach składania ofiar wedyjskich^[2], przedstawiciele szkoły próbowali przeprowadzić systematyczną interpretację tekstów wedyjskich i usunąć istniejące sprzeczności. Ważnym założeniem mimamsy jest wiara w zbawienie poprzez czyny (co zbliżone jest do filozofii karmajogi). Funkcjonuje pod nazwą „karmamimasa”.

Przedstawiciele szkoły i ich dzieła:

• Dźajmini

„Mimansasutra”

„Samkarsanakanda” („Rozdział podsumowujący”) – komentarz do Mimamsasutr

• Śabaraswamin (IV w. n.e.)

„Mimansabhaszja” („Szczegółowy komentarz do systemu mimansy”)

• Kumarila (VII w. n.e.) – założyciel szkoły mimansy, nurt polemiczny, teorie poznania

„Slokawarttika” („Wierszowany komentarz uzupełniający”),

„Tantra-varttika” („Objawienie doktryny”),

„Tup-tika” („Mały komentarz”),

„Brhata – tika” („Wielki komentarz”),

• Prabhakara Miśra (VII w. n.e.) – założyciel szkoły mimansy, nurt tradycyjny, rytualistyczny

„Nibandhana”,

„Laghwi” („Wiwarana”)

• Mandanamiśra (ok. 700 r.)

„Bhavanavireka” („Rozpatrzenie idei siły stwórczej wezwania”),

„Vidhiviveka” („Rozpatrzenie kwestii wezwania wedyjskiego”)

• Umweka (VIII w. n.e.)

„Ślokawarttika”

• Śalikanatha Miśra (VIII/IX w. n.e.)

„Prakaranapańćika” („Objaśnienie w formie samodzielnego dzieła”),

„Rjuwimalapaćika” („Właściwe i klarowne objaśnienie”)

• Murari Miśra (1150–1220 r.) – założyciel szkoły mimansy
• Sućarita Miśra

„Kasika” („Komentarz z Benares”)

• Parthasavathi Miśra (ok. XI w. n.e.)

„Njajaratnakara” („Kopalnia klejnotów logiki”),

„Śastradipika” („Rozjaśnienie nauk”),

„Nyaya-ratnamala” („Girlanda klejnotów dialektyki”)

• Apadewa (XVII w. n.e.)

„Mimamsanyayaprakasa” („Objaśnienie reguł mimansy”)

• Bhakara (XVII w.)

„Arthasamgraha” („Kompendium przedmiotów rozważań”)