Miracula – rodzaj piśmiennictwa hagiograficznego łączący treści związane z kultem oraz informacje historyczne[1]. Utwory zawierały relacje z niezwykłych epizodów, które miały miejsce za życia, podczas męczeństwa lub po śmierci opisywanych postaci, a które zostały uznane za cudowne[2].
W żywotach świętych, opisach translacji i elewacji odmalowane są liczne, obszerne przykłady nadzwyczajnych zdarzeń[3]. Opisy te włączane były do żywotów lub łączone w odrębne zbiory i w formie oddzielnych dzieł zaczęto je określać jako miracula.
Na kształt opowiadań o cudach wpływ miała literatura biblijna, mentalność świadków, poziom autorów korzystających z gotowych szablonów i cele jakie chcieli osiągnąć, a także sposób pojmowania historii, zależny od okresu, w którym powstawały[4][3].
Augustyn z Hippony, pisząc ósmy rozdział „De civitate Dei”, zebrał opisy cudów i zachęcał w nim do tworzenia podobnych antologii[5]. Na kształt tego rodzaju piśmiennictwa wpłynęły między innymi „Apophtegmata patrum”, „Vitae patrum” i „Verba seniorum”[4].
Rozkwit gatunku nastąpił w średniowieczu[5]. „Miracula Beatae Mariae Virginis” – ekscerpcje związane z kultem świętych – stanowiły apogeum twórczości, która zaczęła później zanikać[3]. Teatyn Giovanni B. Bagatta był autorem „Admiranda orbis christiani” – ostatniego zbioru tego gatunku[3].
Teologiczno-dogmatyczne aspekty „miraculi” omawiane są w „Dictionnaire de spiritualité”[6][3]. W opinii jednego z bollandystów, wypowiedzianej w kontekście publikacji „Plui de roses”[7], poświęconej łaskom otrzymanym za wstawiennictwem św. Teresy z Lisieux czytamy:
Przeglądając stare zbiory „miraculów”, pytamy nieraz, jakie cele i jaką strawę dla pobożności znajdować mogli nasi ojcowie w tych niekończących się wyliczeniach uleczeń i innych łask, bardziej lub mniej cudownych, tak bardzo do siebie podobnych. Jest rzeczą pouczającą skonstatować, że dziś tak jak w średniowieczu, ten sam rodzaj literacki odnosi taki sukces[3].
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie rl
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie TM
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie FRO6613
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie FRO6531
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie FRO6532
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie DES
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie pdr