Modlitwa Jezusowa

Modlitwa Jezusowa – modlitwa chrześcijańska polegająca na wielokrotnym powtarzaniu imienia Jezusa Chrystusa w formule modlitewnej „Panie Jezu Chryste, Synu Boży, zmiłuj się nade mną, grzesznikiem” (lub zbliżonej treściowo). Wedle wierzeń podczas modlitwy nie tylko modlący zwraca się do Jezusa, ale także sam Jezus modli się w modlącym (Ga 2,20), jak w Ogrójcu „powtarzając te same słowa” (Mk 14,39).

Modlitwa Jezusowa jest modlitwą cenioną i popieraną szczególnie w kościołach wschodnich – jest szeroko nauczana i omawiana w całej historii Kościoła prawosławnego. Starożytna i oryginalna forma nie zawierała słów „grzesznik”, które zostały dodane później. Jest często praktykowana jako część osobistej praktyki ascetycznej, jej użycie jest integralną częścią eremickiej tradycji modlitwy znanej jako hezychazm. Modlitwa ta jest szczególnie ceniona przez duchowych ojców tej tradycji (zob. Filokalia) jako metoda otwarcia serca (kardia) i doprowadzenia do Modlitwy Serca (Καρδιακή Προσευχή). Modlitwa Serca uważana jest za Nieustającą Modlitwę, którą apostoł Paweł opisuje w Nowym Testamencie. Teofan Rekluz uznał Modlitwę Jezusową za silniejszą niż wszystkie inne modlitwy, dzięki mocy Świętego Imienia Jezusa.

Jej tradycja, na gruncie historycznym, również należy do wschodnich katolików. Ale chociaż opublikowano wiele tekstów katolickich na temat modlitwy Jezusowej, jej praktyka nigdy nie osiągnęła takiej samej popularności w zachodnim chrześcijaństwie, jak we wschodnim, chociaż można wspomnieć o różańcu anglikańskim. W odróżnieniu od samej modlitwy, wschodnia ortodoksyjna teologia modlitwy Jezusowej sformułowana w XIV wieku przez Grzegorza Palamasa była ogólnie odrzucana przez teologów katolickich aż do XX wieku, ale papież Jan Paweł II nazwał Grzegorza Palamasa świętym, cytował go jako wielkiego pisarza i autorytet w dziedzinie teologii i mówił z uznaniem, nie wspominając już o Palamasie, o teologii wschodniej i jej metodzie duchowej modlitwy zwanej „hezychazmem”, „aby podkreślić konkretną możliwość zjednoczenia się z Trójjedynym Bogiem w intymności swego serca, w tym głębokim związku łaski, który teologia wschodnia lubi opisywać szczególnie silnym terminem „theosis”, „przebóstwienie”. W Modlitwie Jezusowej można zobaczyć wschodni odpowiednik różańca, który rozwinął się, by zajmować podobne miejsce na chrześcijańskim Zachodzie^[1].