Odnowicielstwo

Odnowicielstwo (ros. Обновленчество) – ruch w Rosyjskim Kościele Prawosławnym domagający się gruntownych reform w obrzędowości i prawie kanonicznym Kościoła prawosławnego. Początkowo miał charakter oddolny i wiązał się z żywą na początku XX wieku dyskusją o przyszłości prawosławia w Rosji, w dalszej fazie swojego istnienia został wykorzystany przez władze do walki z religią, silnie infiltrowany przez radzieckie służby specjalne.

Jako synonim pojęcia odnowicielstwo wielokrotnie stosowany jest termin Żywa Cerkiew (ros. Живая Церковь), który odnosi się w rzeczywistości tylko do jednego ze związków wyznaniowych wysuwających tego typu postulaty. Nie należy zatem wszystkich odnowicieli uznawać za członków Żywej Cerkwi^[1].

Odnowicielstwo traktowane jest przez Rosyjski Kościół Prawosławny jako ruch heretycki. W ten sposób oceniane są wszystkie nurty istniejące w jego obrębie – już w 1923 w obrębie ruchu dało się wyróżnić trzy grupy o wyraźnie odmiennych celach i metodach działania. Były to: Żywa Cerkiew ks. Władimira Krasnickiego, skupiająca się na postulatach o małżeństwie duchownych, Związek Wspólnot Dawnego Kościoła Apostolskiego, na czele którego stał ks. Aleksander Wwiedienski, oraz Związek na rzecz Odnowy Cerkwi z biskupem Antoninem (Granowskim), skupiający się na żądaniach reform w liturgice.