Paragraf aryjski

Paragraf aryjski (niem. Arierparagrapf) – akt prawny, czasem państwowy (ustawa, dekret, rozporządzenie) lub zapis w statucie organizacji, uczelni, związku sportowego itp., którego treścią i celem jest uniemożliwienie bądź ograniczenie Żydom (tzw. nie-Aryjczykom) wykonywania określonych zawodów, przynależności do organizacji, służby wojskowej itd.^[1]

Po raz pierwszy pojawiły się w Niemczech w XIX w, dotyczyły wyłącznie nacjonalistycznych korporacji studenckich i innych organizacji społecznych oraz politycznych. Na dużą skalę zostały wprowadzone w Niemczech od 1933 roku^[1], a jeszcze mocniej od uchwalenia ustaw norymberskich^[2] (1935) jako część oficjalnej polityki III Rzeszy. Ich celem było usuwanie Żydów z życia gospodarczego, politycznego i społecznego Niemiec, oraz izolowanie ich od ludności nieżydowskiej^[1].

W innych krajach rzadko były częścią prawodawstwa państwowego (były takie zapisy w Rumunii i na Węgrzech^[3]) albo były wdrażane, kiedy dane państwo stało się podległe III Rzeszy (Słowacja i dalsze zaostrzenie przepisów na Węgrzech). Częściej paragrafy aryjskie były umieszczane w statutach różnych organizacji społecznych i zawodowych oraz na wyższych uczelniach (getto ławkowe)^[1].