Plejady (mitologia)

Plejady

nimfy
Elihu Vedder Plejady, obraz olejny na płótnie, 1885, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
Występowanie	mitologia grecka
Rodzina
Ojciec	Atlas
Matka	Plejone lub Ajtra
Rodzeństwo	Hiady, Hyas
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Teksty w Wikiźródłach

Plejady (gr. Πληἰαδες Plēíades, Πλειάδες Pleádes, od peleiades ‘gołębice’ lub pleín ‘żeglować’, łac. Pleiades, Vergiliae) – w mitologii greckiej nimfy, siedem sióstr:

• Alkione (Alkyone, Alcyone, gr. Ἀλκυόνη Alkyónē, łac. Alcyone);
• Elektra (gr. Ἠλέκτρα Eléktra, łac. Electra);
• Kelajno (Celaeno, Keleno, gr. Κελαινώ Kelainṓ, łac. Celaeno);
• Maja (gr. Μαῖα Maia, łac. Maea);
• Merope (gr. Μερόπη Merópē, łac. Merope);
• Sterope (Asterope, gr. Στερόπη Sterópē, Ἀστερόπη Asterópē, łac. Sterope, Asterope);
• Tajgete (gr. Ταυγέτη Taygétē, łac. Taygeta)^[1][2].

Uchodziły za córki tytana Atlasa i okeanidy Plejone (lub okeanidy Ajtry) oraz za siostry (według niektórych źródeł) Hiad i Hyasa^[1][2].

Według poematu Kallimacha nazywały się: Glaukia, Kokkymo, Lampado, Maja, Partenia, Protis, Stonychia i były córkami pewnej królowej Amazonek^[1]. Także Dione i Kalipso czasem zaliczano do Plejad^[1].

Plejady (jako towarzyszki bogini Artemidy) wraz z Plejone były ścigane przez Oriona, którego spotkały w Beocji. Na koniec Zeus przemienił je w gwiazdy^[1]. Inna wersja mitu mówi, że razem ze swymi siostrami, Hiadami, zostały przemienione w gwiazdy z żalu, po śmierci ich brata Hyasa, ukąszonego przez węża^[1][2].

Wschód Plejad (w pierwszych dniach maja) zwiastował początek pomyślnego okresu dla żeglugi, a zachód (w pierwszych dniach listopada) – okres burz^[2].

Mityczne Plejady są identyfikowane z Plejadami w gwiazdozbiorze Byka^[2][3][4]. Na niebie sąsiadują z Hiadami (gromadą otwartą gwiazd w gwiazdozbiorze Byka) i konstelacją Oriona, które są z nimi mitologicznie powiązane.

Mit o Plejadach miał swoje odzwierciedlenie w muzyce oraz literaturze. Od Plejad nazwę wzięła plejada aleksandryjska.