Pojazd uprzywilejowany

Pojazd uprzywilejowany – pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego^[1].

Do pojazdów uprzywilejowanych należą głównie te używane w związku z ratowaniem życia i mienia ludzkiego bądź usuwaniem skutków katastrof, są nimi także pojazdy służb odpowiedzialnych za zachowanie bezpieczeństwa – w szczególności policji.

Polski kodeks drogowy zezwala kierującemu pojazdem uprzywilejowanym (przy zachowaniu szczególnej ostrożności) na niestosowanie się do przepisów ruchu drogowego, a także znaków i sygnałów drogowych, w tym do sygnalizacji świetlnej. Kierujący takim pojazdem nie jest jednak zwolniony ze stosowania się do poleceń i sygnałów dawanych przez kierujących ruchem lub uprawnionych do przeprowadzania kontroli. Wszyscy uczestnicy ruchu zobowiązani są natomiast do ułatwienia przejazdu pojazdowi uprzywilejowanemu m.in. poprzez natychmiastowe usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się.

Pojazdy uprzywilejowane wysyłają odpowiednie sygnały:

• świetlne sygnały przerywane (błyskowe) ustalonego koloru (zazwyczaj niebieskiego lub czerwonego), w Polsce obowiązkowo koloru niebieskiego (czerwony przeznaczony jest dla pojazdów na początku i końcu kolumn^[1])
• dźwiękowe sygnały o zmiennym tonie (z wyjątkiem, gdy pojazd uprzywilejowany zatrzyma się).

Często pojazdy takie są wyposażone w urządzenie nagłaśniające, umożliwiające podawanie komunikatów. W Polsce pojazd uprzywilejowany dodatkowo musi mieć włączone światła mijania lub drogowe.

W Polsce do kierowania pojazdem uprzywilejowanym jest wymagane^[2]:

1. ukończenie 21 lat^[a]
2. posiadanie prawa jazdy odpowiedniej kategorii
3. orzeczenie lekarskie oraz psychologiczne o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem uprzywilejowanym
4. ukończenie kursu dla kierujących pojazdami uprzywilejowanymi^[b]
5. posiadanie zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym w zakresie określonej kategorii prawa jazdy.