Praptaki

Archaeornithes
Gadow, 1893
Wyobrażenie archeopteryksa, ok. 1916
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Archaeornithes

Praptaki (Archaeornithes) – wymarła podgromada obejmująca prymitywne, podobne do gadów ptaki. Stanowią grad ewolucyjny utworzony na podstawie znanych, kopalnych form przejściowych, prymitywnych ptaków o cechach pośrednich pomiędzy dinozaurzymi przodkami ptaków, a ich współczesnymi przedstawicielami.

Skamieniałości praptaków były słabo poznane aż do końca XX wieku. Te znane dzielono na ptaki o dość nowoczesnej budowie ciała, zrośniętej klatce piersiowej oraz mostku z grzebieniem oraz Urvogels (archeopteryksy), znane wtedy z fossillagerstätte Solnhofen (późna kreda). Morfologiczne i anatomiczne różnice między tymi dwiema grupami były tak wyraziste, że dla ptaków drugiej grupy utworzono podgromadę Archaeornithes.

Wraz z odkryciem kilku dobrze zachowanych skamielin na przełomie XX/XXI wieku znacząco wzrosła wiedza dotycząca ewolucji ptaków^[1]. Ewolucja przymiotów ptaków nowoczesnych, takich jak zwarte ciało, skrzydła bez pazurów i obecność skrzydełka, wykazywała cechy gradacji. Archaeornithes dzielą się na nachodzące się nawzajem monofiletyczne grupy, zaś sama nazwa taksonu rzadko bywa używana.

Wśród żyjących przedstawicieli ptaków nowoczesnych pazury na skrzydłach występują np. u hoacyna (Opisthocomus hoazin), u których młode wyposażone są w dwa pazury wyrastające ze stawu nadgarstkowego. Przydają im się one podczas wspinaczki. Pazur na skrzydle mają też młode kokoszki (Gallinula chloropus)^[2] oraz np. dorosłe, paleognatyczne nieloty kazuary hełmiaste (Casuarius casuarius)^[3].