Przymus adwokacki

Przymus adwokacki (przymus adwokacko-radcowski) – obowiązek zastąpienia strony przez fachowego pełnomocnika przy dokonywaniu określonej czynności procesowej albo w określonej fazie postępowania. Oznacza pozbawienie strony zdolności postulacyjnej. Celem jest zapewnienie skutecznej pomocy prawnej, w sytuacji sporządzenia pisma, które wymaga wiedzy specjalistycznej.

Przymus adwokacki funkcjonuje w różnym zakresie w różnych systemach prawnych. Zapewnia (przynajmniej teoretycznie) większy profesjonalizm w zachowaniu strony w procesie oraz podyktowane jest zasadami ekonomii procesowej (według uzasadnienia do projektu ustawy). Jego drugą stroną jest jednak częściowe utrudnienie stronie dostępu do sądu. By nie zamykać drogi sądowej osobom, których nie stać na poniesienie kosztów zastępstwa procesowego polski ustawodawca wprowadził możliwość złożenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu.

W polskim wymiarze sprawiedliwości przymus adwokacki występuje jako przymus adwokacko-radcowski i jest przewidziany – ogólnie rzecz biorąc – przy wnoszeniu nadzwyczajnych środków zaskarżenia do instancji kasacyjnej (przede wszystkim do Sądu Najwyższego. Przymus adwokacko-radcowski limituje także możliwość wnoszenia nadzwyczajnych środków zaskarżenia, tj. kasacji oraz wniosku o wznowienie postępowania^[1].