Back Раскол рускай царквы Byelorussian Раскол Маскоўскай царквы BE-X-OLD Reforma de Nicó Catalan Σχίσμα της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας (17ος αιώνας) Greek Schism of the Russian Church English Skismo en la Rusa Ortodoksa Eklezio Esperanto Reforma de Nikon Spanish Raskol Basque راسکول Persian Raskol French
Reforma liturgiczna patriarchy Nikona – szereg zmian wprowadzonych do praktyki liturgicznej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1654–1657, z inicjatywy patriarchy Nikona. Ich celem było usunięcie zniekształceń i naleciałości w tekstach modlitw i w obrzędach, powstałych w toku wielowiekowego przepisywania ręcznego ksiąg cerkiewnych, w rezultacie których liturgia Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego zaczęła odróżniać się od oryginalnej bizantyńskiej. Reforma została przeprowadzona w oparciu o analizę tekstów liturgicznych greckich sprowadzonych z Athosu i starożytnych patriarchatów prawosławnych. Jej kolejne etapy sankcjonowały sobory biskupów. Całość zmian wywołała jednak sprzeciw znacznej części niższego duchowieństwa i wiernych rosyjskich, dla których wszelka ingerencja w tradycyjne obrzędy była niedopuszczalna.
Zniechęcony nieoczekiwanym oporem wobec reformy i skonfliktowany z carem Aleksym I, patriarcha Nikon w 1657 r. zaprzestał inicjowania dalszych zmian, zaś w roku następnym całkowicie wycofał się z życia publicznego. Sobór zwołany w 1666 z inicjatywy cara, z udziałem hierarchów patriarchatów starożytnych oraz duchowieństwa rosyjskiego, ogłosił usunięcie go z urzędu, potwierdził jednak kanoniczność wprowadzonych reform liturgicznych. Ich przeciwnicy (staroobrzędowcy) zostali obłożeni klątwą kościelną.