Republika Syryjska

Republika Syryjska

الجمهورية السورية

1930–1958
Godło Flaga
Hymn: Ḥumāt ad-Diyār (Strażnicy Ojczyzny)
Ustrój polityczny	republika parlamentarna (1950–1951, 1954–1958) dyktatura wojskowa (1951–1954)
Stolica	Damaszek
Powierzchnia	189 880 km²
Język urzędowy	arabski
Religia dominująca	islam
Położenie na mapie świata Republika Syryjska
35,0000°N 38,0000°E/35,000000 38,000000
Multimedia w Wikimedia Commons

Republika Syryjska (arab. ‏الجمهورية السورية‎) – historyczne państwo na Bliskim Wschodzie, powstałe w 1930 z przekształcenia Państwa Syrii na mocy narzuconej przez francuskie władze mandatowe konstytucji. W ciągu pierwszych trzynastu lat istnienia było nadal terytorium mandatowym zależnym od Francji. Syryjsko-francuska umowa zakładająca pełne usamodzielnienie się Syrii, podpisana w 1936, nie została ratyfikowana przez Francję.

Po klęsce Francji w II wojnie światowej i powstaniu rządu Vichy administracja Syrii została przejęta przez jego sympatyków. W 1941 na jej terytorium wkroczyły wojska brytyjskie oraz siły Wolnej Francji. Jej przywódca Charles de Gaulle dążył do zachowania przez Francję kontroli nad Syrią i Libanem, jednak pod naciskiem Brytyjczyków osłabiona Francja musiała ostatecznie zgodzić się na usamodzielnienie się obydwu państw. W 1946 wojska francuskie opuściły Syrię, co de facto było początkiem pełnej suwerenności (de iure istniejącej już od 1943) państwa. Od początku było ono jednak słabe gospodarczo, pogrążone w wewnętrznych konfliktach politycznych i mało znaczące na arenie międzynarodowej.

Początkowo władza w Syrii należała do wąskiej elity sunnickich notabli miejskich z Damaszku i Aleppo. Następnie inicjatywę w kraju przejęła armia, w której dominowali przedstawiciele mniejszości wyznaniowych i etnicznych (alawici, chrześcijanie różnych denominacji, druzowie, Kurdowie). W 1949 w odstępie kilku miesięcy w kraju doszło do trzech zamachów stanu przeprowadzonych przez wojsko. Najdłużej przy władzy utrzymał się pułkownik Adib asz-Sziszakli, przywódca ostatniego z puczów, rządzący od grudnia 1949 do kolejnego buntu wojskowego cztery lata później. Za jego dyktatorskich rządów doszło do centralizacji kraju. Po odsunięciu od władzy niepopularnego asz-Sziszaklego inicjatywę na krótko przejął ponownie Blok Narodowy, związany z zamożnym mieszczaństwem i właścicielami ziemskimi z Aleppo i Damaszku, jednak od 1954 w polityce Syrii dominowała Partia Socjalistycznego Odrodzenia Narodowego (Baas).

Po kryzysie sueskim Syria przyjęła w polityce zagranicznej kurs proegipski, a w konsekwencji – proradziecki. Rezultatem tego było zawarcie w 1958 unii z Egiptem, w wyniku której obydwa kraje zjednoczyły się we wspólną Zjednoczoną Republikę Arabską z egipskim prezydentem Gamalem Abdelem Naserem na czele.