Back سيرياليزم Arabic Serialismu AST Serialisme Catalan Serialismus Czech Serialisme Danish Serielle Musik German Serialism English Seria muziko Esperanto Serialismo Spanish Seriaalne muusika Estonian
Serializm – technika kompozytorska w muzyce współczesnej zakładająca uporządkowanie elementów dzieła muzycznego za pomocą tzw. serii[1][2]. Serializm powstał w latach 50. XX wieku[3] i wywodzi się bezpośrednio z techniki dwunastodźwiękowej (tzw. dodekafonia serialna[4] powstała w latach 20.[5])[6]. Krytyka serializmu oraz wyczerpanie się jego możliwości w zakresie organizacji materiału dźwiękowego doprowadziło do powstania aleatoryzmu pod koniec lat 50.[7][6] oraz rozkładu samej techniki serialnej w latach 1955–1968[8].
Serializm rozszerzył pojęcia charakterystyczne dla poprzednich epok muzycznych takie jak heterofonia, polifonia czy monodia[9], a jego rozwój rozszerzył pojęcie punktualizmu, którym zaczęto określać utwory poliserialne[10]. Uporządkowanie brzmienia za pomocą serii oraz wykorzystywanie serii w muzyce elektronicznej skutkowało rozwojem sonoryzmu[11][12]. W latach 60. amerykański saksofonista Ornette Coleman połączył jazz z muzyką postserialną (tzw. Klangkomposition[1]), tworząc free jazz[13]. Techniką serialną posługiwano się przez długi czas w sposób umiarkowany[14] i współżyła ona z innymi prądami muzyki współczesnej[15].
- ↑ a b Michels 2003 ↓, s. 519.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 263.
- ↑ Michels 2003 ↓, s. 547.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1983 ↓, s. 111.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 261-262.
- ↑ a b Michels 2003 ↓, s. 553.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 276.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 272.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 268.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1983 ↓, s. 118.
- ↑ Michels 2003 ↓, s. 551.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 288.
- ↑ Michels 2003 ↓, s. 541.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 187.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 188.