Spacer kosmiczny

Spacer kosmiczny (także: EVA, od ang. Extra-vehicular activity – czynności pozapojazdowe) – działania wykonywane przez astronautów na zewnątrz statku kosmicznego w specjalnym skafandrze dysponującym własnym zasilaniem. Terminem EVA najczęściej określa się wyjścia poza statek obiegający Ziemię (spacer kosmiczny – ang. spacewalk), choć odnosi się on również do pobytów na powierzchni Księżyca (ang. moonwalk)

Wskutek pewnych różnic w konstrukcji wczesnych statków kosmicznych, Amerykanie i Rosjanie definiują spacer kosmiczny w nieco odmienny sposób. Rosyjskie, a wcześniej radzieckie pojazdy zawsze miały zamontowaną śluzę powietrzną, dlatego według astronautów z tego kraju spacer ma miejsce od razu, gdy kosmonauta znajdzie się w próżni. Natomiast statki amerykańskie początkowo nie były wyposażone w śluzę i podczas lotu następowała dekompresja całego pojazdu. Astronauci amerykańscy określają zatem jako EVA dopiero wystawienie przynajmniej części ciała poza statek. W ten sposób narodził się termin SEVA (ang. standing EVA) – niepełne wyjście.

Spacery mogą być ubezpieczone (astronauta połączony jest ze statkiem linką, specjalny przewód dostarcza mu tlen, powrót nie wymaga użycia napędu odrzutowego) lub nieubezpieczone. Jeśli połączenie podtrzymuje funkcje życiowe astronauty, np. poprzez dostarczanie tlenu, nazywa się je pępowiną (ang. umbilical cord). Podczas nieubezpieczonego spaceru, powrót na statek umożliwia zastosowanie osobistego zespołu manewrowego, który posiada własne silniki odrzutowe.