Sylabizm

Sylabizm – najstarszy system numeryczny wiersza, wywodzący się ze średniowiecznego wiersza intonacyjno-zdaniowego.

Konstanty wersyfikacyjne:

• izosylabizm – stała liczba sylab w poszczególnych wersach.
• paroksytoniczna klauzula – akcent pada na przedostatnią zgłoskę w wyrazie kończącym wers.
• średniówka w wersach dłuższych niż 8-zgłoskowe.

Tendencja wersyfikacyjna:

• paroksytoniczna średniówka – akcent pada na przedostatnią zgłoskę w wyrazie przedśredniówkowym.

W poezji polskiej sylabizm to drugi chronologicznie system wersyfikacyjny po średniowiecznym wierszu intonacyjno-zdaniowym. Bliska izosylabizmu jest poezja Biernata z Lublina, reprezentując sylabizm względny. Dojrzałą postać wiersza sylabicznego ukształtował Jan Kochanowski, u którego występuje średniówka w środku wersu oraz rym żeński w klauzuli wersu. Od renesansu po oświecenie sylabizm jest głównym systemem wiersza polskiego. W okresie romantyzmu na materiale sylabizmu ukształtuje się sylabotonizm jako trzeci chronologicznie system wiersza polskiego.

Najpopularniejsze rozmiary wersu w wierszach sylabicznych to: trzynastozgłoskowiec (częsty w epice), jedenastozgłoskowiec i ośmiozgłoskowiec^[1].

Sylabizm jako podstawowy system wersyfikacyjny występuje na przykład w literaturze francuskiej i serbskiej. W poezji francuskiej najważniejszym wzorcem jest aleksandryn, czyli dwunastozgłoskowiec ze średniówką pośrodku (6+6)^[2]. Natomiast w poezji serbskiej podstawowym formatem jest dziesięciozgłoskowiec ze średniówką po sylabie czwartej^[3]. W poezji czeskiej – jak podaje Jacek Baluch – występował od XIV wieku^[4]. W XIX wieku ustąpił miejsca sylabotonizmowi, ale pozostał w poezji ludowej i dziecięcej^[4].