Back Taranis ALS Taranis AST Тараніс Byelorussian Taranis Breton Taranis Catalan Taranis Czech Taranis Welsh Taranis German Taranis English Taranis Esperanto
| bóg gromów | |
 Taranis – posążek z Le Châtelet de Gourzon | |
| Występowanie | |
|---|---|
| Atrybuty |
młot |
| Odpowiednik |
Jowisz (rzymski) |
Taranis (Gromowładny) – jeden z trzech głównych bogów plemion celtyckich.
Należał do starszych bóstw mitologii galijskiej, tworząc wraz z Esusem i Teutatesem trójcę bóstw męskich[1]. W cesarstwie utożsamiany przez Rzymian z Jowiszem lub Dis Paterem[2]. W zachowanych inskrypcjach galijskich mógł również występować pod imieniem Taranucnusa (Taranucusa), jak np. na dedykowanym ołtarzu z wirtemberskiego Böckingen[3].
Obok Teutatesa i Esusa wymieniony przez poetę Lukana w poemacie epickim Pharsalia jako istotny element tej triady. Poświęcone mu zabytki występują na całym obszarze świata celtyckiego, od Bałkanów aż po terytorium Brytanii. Będąc prawdopodobnie bogiem burz i piorunów (tarann dotychczas w języku walijskim i bretońskim oznacza „grom”), w ikonografii przedstawiany w postaci orła lub brodatego olbrzyma zwanego Włochaczem[1], zwykle ze swym głównym symbolem – kołem ze szprychami[4], a także z piorunem, spiralą (esownicą) albo trykwetrem.
Wiadomo, że ofiary ludzkie przeznaczone dla Taranisa poddawano całopaleniu. Nasuwa to przypuszczenie, iż w triadzie z pozostałymi bogami, ten sposób uśmiercania miał symbolizować ogień jako jeden z elementów natury (w przypadku Teutatesa – wodę, a Esusa – ziemię i wegetację)[5].
Za panowania cesarza Tyberiusza ołtarz bogów celtyckiej Galii: Taranisa, Esusa i Teutatesa, znajdował się na terenie Paryża, odkryty w 1771 pod katedrą Notre-Dame[6].
- ↑ a b Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Znak, 1995, s. 373.
- ↑ T.G.E. Powell: Celtowie. Warszawa: Wyd. RTW, 1999, s. 159; por. Paul-Marie Duval: Życie codzienne w Galii w okresie pokoju rzymskiego. Warszawa: PIW, 1967, s. 259.
- ↑ T.G.E. Powell: Celtowie, dz. cyt., s. 154, 216).
- ↑ John i Caitlin Matthews: Mitologia Wysp Brytyjskich. Poznań: Rebis, 1997, s. 190.
- ↑ T.G.E. Powell: Celtowie, dz. cyt., s. 181.
- ↑ Mały słownik religioznawczy (pod red. Zygmunta Poniatowskiego), Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969.