Tunika rzymska

Tunika (łac. tŭnĭcă) – w starożytnym Rzymie przewiązany w pasie wełniany ubiór bez rękawów lub z krótkimi rękawami, będący odpowiednikiem greckiego chitonu.

Rzymska tunika była szatą spodnią, szytą z niefarbowanej materii, a nakładana przez głowę, przypominała koszulę^[1]. Złożona z dwóch zszytych ze sobą płatów lekkiej tkaniny, miała prosty krój, jednakowy dla kobiet i mężczyzn. Ubiór kobiecy był jedynie obszerniejszy i dłuższy, opadający do pięt (tunica talaris). Krótsza tunika męska sięgała do połowy łydek bądź do kolan, rzadziej do kostek, choć różnice te z biegiem czasu zanikły^[2]. Pasek wiązany był przeważnie na biodrach, ponad nim tunikę podciągano, aby uzyskać tzw. zanadrze^[1].

W ubiorze kobiecym była to szata spodnia, na którą nakładano stolę. Mężczyźni nosili ją w domu, w gronie rodzinnym, także w otoczeniu wiejskim^[2]. W sytuacjach oficjalnych i przed wyjściem z domu na tunikę wkładano togę, której prawo używania przysługiwało wyłącznie obywatelom rzymskim^[3].

Wygląd tuniki zależał od statusu majątkowego i pełnionej funkcji społecznej. Senator nosił tunica laticlavia ozdobioną z przodu pionowym, purpurowym pasem (latus clavus), trybun wojskowy (tribunus militum angusticlavius) nosił tunikę z wąskim purpurowym paskiem – tunica angusticlavia. Wodzowie, zwłaszcza odbywający triumf, wkładali tunica palmata, ozdobioną haftem ze złotymi liśćmi palmowymi^[1].

Ludzie należący do stanu niższego (niewolnicy, chłopi, robotnicy, rzemieślnicy) zwykle poruszali się (także na zewnątrz) wyłącznie w tunice. W zależności od pory roku noszono równocześnie dwie (lub więcej) tunik, nakładając je na siebie^[2].

W średniowieczu określenie to odnoszono zarówno do sukni męskich, jak i kobiecych wkładanych przez głowę^[4].