Rysunek yamenu w Shaoxing, prow. Zhejiang, 1803 | |||||||||
Nazwa chińska | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Yamen – urząd, a zarazem siedziba urzędników (mandarynów) cesarskiej administracji w Chinach, a później również administracji królewskiej w Korei; również metonimiczne określenie władz.
Yamen był rezydencją urzędową i mieszkalną. Wielkość yamenu zależała od rangi zamieszkującego go urzędnika, niemniej stałe elementy tego typu budowli to ulokowane na jednej linii: reprezentacyjna brama wejściowa, dziedziniec oraz sala, w której odbywały się posłuchania i procesy sądowe. Wzdłuż osi głównej znajdowały się zwykle biura, a także inne pomieszczenia, jak pawilony mieszkalne dla urzędnika, jego rodziny (w części centralnej) oraz dla służby i pracowników yamenu, a także poczekalnia, magazyny, areszt i pomieszczenia straży[1].
Z yamenu zarządzano miastem lub regionem. Typowy zakres obowiązków lokalnego urzędnika obejmował zarządzanie finansami, sądzenie w sprawach cywilnych i kryminalnych, organizację robót publicznych, wydawanie lokalnie obowiązującego prawa. W yamenach organizowano również egzaminy urzędnicze[2].
Od szczebla prowincji wzwyż funkcje urzędników były bardziej wyspecjalizowane, co odzwierciedlało się w rozkładzie i funkcjach ich yamenów. Na przykład trzej główni urzędnicy w prowincji (chiń. upr. 三大宪; chiń. trad. 三大憲; pinyin Sàn Dà Xiàn; dosł. „Trzy wielkie prawa”) specjalizowali we władzy legislacyjnej i wykonawczej, sądowej oraz wojskowej.