Back Zen Afrikaans Zen ALS Zen AN زن Arabic Zen AST Zen Azerbaijani زن AZB Дзэн Bashkir Zen BAR Dzenbudėzmos BAT-SMG
 Ensō – symbol zen | |||||||||
| Klasyfikacja systematyczna wyznania | |||||||||
| Buddyzm └ Mahajana | |||||||||
| |||||||||
Zen (jap. 禅; cicha medytacja, religijna kontemplacja[1], z skt. ध्यान Dhyāna, poprzez chin. trad. 禪那, chin. upr. 禅那, 禅, pinyin: chánnà, chán) – nurt buddyzmu, który w pełni rozwiniętą formę uzyskał w Chinach (zob. chan), skąd przedostał się do Korei, Wietnamu i Japonii. Wywodzi się z rodziny buddyzmu mahajany, ale na przestrzeni wieków nabrał wyrazistego indywidualnego stylu, pełnego minimalizmu i zamierzonych paradoksów.
Podstawową praktyką w tej szkole jest praktyka medytacyjna zwana zazen (dosł. siedzący zen), której istotą jest poznanie swojej prawdziwej natury, osiągnięcie stanu buddy.
Przez zen rozumie się także „spokojny umysł”, „kontrolowanie procesu myślenia”, „przyswajanie koncepcji”. Jest to koncentracja myśli na jednym punkcie i kontemplowanie prawdy życia poprzez praktykę siedzącej medytacji. Dzięki praktyce zen umysł odzyskuje świeżość, a myślenie staje się przejrzyste niczym woda. Innymi słowy, zen to wyzwolona świadomość, narzędzie i ostateczne schronienie[2].
Potocznie określa się zen jako religię w rozumieniu odłamu buddyzmu, który postrzegany całościowo może zawierać w sobie w różnych kulturach cechy religii. Dopiero w XX wieku na Zachodzie część zwolenników zaczęła traktować zen jako czystą filozofię, drogę życia, w której wiara jest nieistotna. Według nich można "mieć zen bez buddyzmu". Takie rozumienie zen odbiega od oryginalnego wzoru i nie jest popierane przez większość wyznawców w krajach, w których zen powstał. Dla nich jest to zubożenie zen, wykrawanie tylko jednej części (medytacji) z ośmiorakiej ścieżki.
- ↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary, Kenkyusha Ltd., Tokyo 1991, ISBN 4-7674-2015-6
- ↑ Wu Yansheng: Chiński zen: Droga szczęścia i spokoju. Shanghai Press & Publishing Development Company i Firma Księgarska Olesiejuk, 2014, s. 25. ISBN 978-83-274-1087-0.