Ziemia bielska

Ziemia bielska – jednostka terytorialna wchodząca od 1413 roku w skład województwa trockiego i od 1513 roku włączona do nowo powstałego województwa podlaskiego. Głównym miastem ziemi był Brańsk i w tamtejszym kościele szlachta ziemi bielskiej odbywała sejmiki, na których wybierała 2 posłów na sejm^[1]. Także w Brańsku odbywały się sądy grodzkie i sądy ziemskie^[1]. Okazjonalnie, na przykład z powodu zarazy, sejmiki odbywały się w Bielsku, Surażu (1653) lub Tykocinie^[1].

Z dzieła Zygmunta Glogera pt: „Dawna ziemia bielska i jej cząstkowa szlachta” wynika że: „Ziemia ta wzięła swoje miano od miasta Bielska, które jednak było bez znaczenia, bo wszelkie sądy i sejmiki odbywały się w Brańsku, Tykocinie lub Goniądzu, a archiwa znajdowały się w tych trzech miastach i w Surażu”^[2].

Słownik historyczno-geograficzny województwa podlaskiego w średniowieczu notuje, że: "Ziemia (terra) biel. była zamiennie określana jako powiat (districtus). Przy czym nie widać tu jakiegokolwiek prawidłowości przy posługiwaniu się określeń. Miano powiat występowało w szerszym i węższym znaczeniu. W szerszym było równoznaczne z całością ziemi biel. W węższym obejmowała mniejszy obszar znajdujący się w najbliższych okolicach Bielska, czyli pomiędzy Narwią a Nurcem i wschodnią gran."^[3]

Rejestry poboru podatków nadzwyczajnych (głównie poboru ziemskiego i miejskiego) ziemi bielskiej z lat 1577, 1578, 1579 i 1580 udostępniono (w formie cyfrowej) na stronie Atlas Fontium.^[4]