Prawdopodobne wahania temperatury i opadów w dziejach ZiemiW ciągu ostatnich 550 mln lat pojawiły się cztery wielkie zlodowacenia, ostatnie w czwartorzędzieZrekonstruowana temperatura i okresy zlodowaceń w ostatnich 65 mln latRekonstrukcja temperatury w ostatnich 5 mln latRekonstrukcja temperatury w ostatnich 450 tys. latMaksymalny zasięg glacjałów w plejstocenie na terenie PolskiMapa zlodowaceń północnych Niemiec i krajów sąsiednich. Czerwony: maksymalny zasięg ostatniego zlodowacenia (Weichselian); żółty: zlodowacenie środkowopolskie (Saale) maksymalny zasięg zlodowacenia (etap Drenthe); niebieski: zlodowacenie południowopolskie (Elster) największe ze zlodowaceń na terenie Polski.Półkula północna podczas maksimum ostatniego zlodowacenia. Utworzenie warstwy pokrywy śnieżnej o grubości od 3 do 4 km spowodowało globalne obniżenie poziomu mórz o ok. 120 m.
Zlodowacenie, in. glacjacja (fr.glaciation, od łac.glacio ‛zamrażam’) – okres, w czasie którego znaczne obszary Ziemi pokryte są lądolodem.
W historii Ziemi okresy lodowcowe występowały kilkukrotnie, również obecnie trwa taki okres, potocznie zwany epoką lodową. Prawdopodobnie w każdym z wielkich zlodowaceń następowały po sobie regularne okresy lodowcowe, w których lód zajmował większe obszary (glacjały) oraz przejściowe okresy, w których lądolód cofał się, ale nie zanikał (interglacjały, obecnie).
