Achkiy

Achkiy icha Akchiy, Qusqu-Qullawpi K'anchay, kichwapi Achik (latin simipi: lux) nisqaqa huk micha rikch'aqmi, ima k'anchaqpas. 380-manta 780-kama nanumitru pillunya suni kayniyuq iliktrumaqnitiku illanchaymi.

Achkiytaqa rikunapaq mat'ipayanchik. Chaypaqqa ñawinchik ukhunman hamunanmi tiyan.

Achkiy kay achkiy puyku nisqakunamanta paqarinmi:

Hanaq pachamanta:

• Inti
• Quyllurkuna
• Killa (intip k'anchapusqan)
• Planitakuna (intip k'anchapusqan)

Tiksi muyupi (sallqa kaqpi):

• Nina
• Lliphi (illapa)
• achkiq uywakuna (ahinataq: nina kuru)

Runap rurasqan:

• K'anchanakuna (achkinakuna: pinchikillayuq, ninayuq)

Sapallan achkiy rikch'aq, pillunya suni kayniyuqqa, kikin llimphiyuqmi. Chay achkiy llimphikunataqa k'uychipim rikunchik. Lliw llimphi achkiykuna chaqrusqataq, inti k'anchaypi hina, yuraqmi achkiymi.