Kuka

Kuka
Mit'an kamay
Regnum: Plantae Divisio: Magnoliophyta Classis: Magnoliopsida Ordo: Malpighiales Familia: Erythroxylaceae Genus: Erythroxylum Species: E. coca
Mit'an kamaypaq sutin
Erythroxylum coca Lam.

Kuka (Erythroxylon coca) nisqaqa huk thansam. Raphinkunapiqa huk kukayna nisqa musphachina imayay kaptinmi, runakuna lliipht'awan chaqruspa akullinmi mana yarqanapaq allin llamk'anapaq. Kuka ( aru simi); Kuka ( Kulli simi); coke ( inlis simi). ^[1]

Inkakunap yupaychasqan yuras karqan. Kunankamapas Pachamamaman kuku raphi q'uwatam qaranku.

Kukayna qhatuq nisqakunaqa raphinkunamanta kukaynata hurquspa, ama nisqa kaptinpas, Hukllachasqa Amirika Suyukunaman qhatunku, USA-pi wayna runakuna kukaynawan musphakuyta munaptinmi. Chayraykum USA pusaqkunaqa Uralan Abya Yala mama llaqtakunapi sat'irikunku mana kukata puquchinapaq.

Evo Morales USA-man "ama sat'ikuwaykuchu" nispa Buliwyapi akllanakuypi atirqan, umalliq tukuspa.

Mariscal Andrés Avelino Cáceres ( Awilinu Kasiris)kukata chaqchapar chiliki awqakunata tsarapuran waqatsiran, hirkakunapa ukrukunapa purikachar.

Aya sutariptin ampikunachaw takipar kukata wakinkuna akullipayan, warat rikchayanapaqn Limaq llaqtapipas..

1. ↑ Vocabulario de la lengua Aymara, Ludovico Bertonio