Back Doriërs Afrikaans Dorer ALS دوريون Arabic Dorilər Azerbaijani Дарыйцы Byelorussian Дорийци Bulgarian Doris (grup humà) Catalan Dórové Czech Дорийсем CV Dorere Danish
Serija članaka o historiji Grčke 
| |
|---|---|
| Heladski period | oko. 3200–1050. pne. |
| Egejska civilizacija | prije 1600. pne. |
| Mikenska Grčka | oko. 1600–1200. pne. |
| Mračno doba | oko. 1200–800. pne. |
| Antička Grčka | 776–323. pne. |
| Helenistička Grčka | 323. pne.–146. pne. |
| Rimska Grčka | 146. pne.–330 n.e. |
| Bizantska Grčka | 330. n.e.–1453. |
| Osmanska Grčka | 1453–1832 |
| Moderna Grčka | poslije 1832. |
| Teme | |
| Grčki jezik | Grčka književnost |
| Vojna historija | Imena Grka |
Dorci ili Dorani (grčki: Δωριεῖς, Dōrieis, jednina Δωριεύς, Dōrieus) su bili jedan od tri naroda na koje su drevni Grci dijelili Helene. Heleni su govorili grčki i smatrali se Grcima, iako drevni grčki izvori priznaju da je među njima živjelo i ne-helensko stanovništvo.
Dorani nisu spadali u Grke. Herodot je dao najstariji primjer trodiobe Helena:[1] "... oni koji žive u našoj zemlji se zovu Jonjani, Eolci i Dorani." Opća imena naslijeđena iz starijih vremena su smatrala jednom od te tri grupa, i toiz nastarije literature; na primjer, Ahejci (isto tako poznati kao Danajci, Δαναοί, i Argivci, Ἀργεῖοι) su uglavnom bili Jonjani i Eolci.
Te tri grupe se u drevnim izvorima rijetko spominju kao nekakvi apstraktni koncepti. Dorani su gotovo uvijek samo "Dorani," a njihov najstariji spomen je u Odiseji,[2] kada se već nalaze na Kreti. Herodot za koristi apstraktni izraz ethnos[3], grčku riječ koja je korijen današnje riječi etnička grupa.
Značenje tog apstraknog pojma na drevnom grčkom ovisi o kontekstu. Često se prevodi kao "pleme", "rasa" ili "narod." Dorani ne odgovaraju nijednoj od tih kategorija. Nisu opisana nikakva rasna obilježja; oni su Heleni kao i druge dvije grupe, a nisu ni pleme. Razlikuju se u načinu života i društvenoj organizaciji, što varira od urbane sredine Korinta poznatog po profinjenom stilu umjetnosi i arhitekture do vojničke države Sparte. Identitet je uključivao planinska plemena, ali ona nisu bila ujedinjena u jedno pleme.
Usprkos toga Heleni su znali koje su lokacije dorske a koje nisu. Dorske države su u vrijeme rata često (ali ne uvijek) mogle računati na pomoć drugih dorskih država. Dorani su se razlikovali po dorskom grčkom dijalektu i karakterističnim društvenim i historijskim tradicijama. Tradicionalni izvori im postojbinu smještaju na sjever, sjeveroistočnu planinsku oblast Grčke, drevna Makedoniju i Epir, odakle su ih nikad razjašnjene okolnosti dovele na Peloponez, neke od egejskih otoka, dio maloazijske obale, Magna Graeciae i Krete. Mitologija im je dala eponimskog osnivača, Dorusa, sina Hellenovog, mitološkog patrijarha Helena.
U 5. vijeku pne. Dorani i Jonjani su bili dva najvažnija grčka ethnosa, a čiji je sukob rezultirao u peloponeskom ratu. Stupanj u kojem su se Heleni u tom dobu identificirali kao "Jonjani" i "Dorani" je bio predmet spora.[4] Književna tradicija 5. i 4. vijeka pne. kroz koju su suvremenici gledali etničku identifikaciju je bila pod snažnim utjecajem tadašnje društvene politike. Prema E.N. Tigerstedtu, u 19. vijeku su se evropski poklonici vrlina koje su nazivali "dorskim" sebe nazivali "lakonofilima" i pronalazili paralele sa svojim kulturama; njihove predrasude doprinose tradicionalnim modernim tumačenjima "Dorana".[5]
- ↑ Herodot, Opća historija, Knjiga VII, Poglavlje 9A. online at Perseus.
- ↑ Knjiga XIX linija 177.
- ↑ Knjiga VII, Poglavlje 73.
- ↑ Suprotna mišljenja su predstavljan u ovim djelima. Will, Édouard (1956). Doriens et Ioniens: essai sur la valeur du critère ethnique appliqué à l'étude de l'histoire et de la civilisation grecques. Paris: Belles Lettres. Ova često citirana Willova studija zaključuje da nije bilo prave etničke komponente u grčkoj kulturi 5. vijeka pne., usprkos anti-doranskih elemenata u atenskoj propadgandi. John Alty je izvore, pak, protumačio da je etnicitet ipak motivirao djelovanje u 5. vijeku pne. Alty, John (1982). „Dorians and Ionians”. The Journal of Hellenic Studies 102: 1-14. Pristupljeno 2007-12-27. First page available no charge.
- ↑ Tigerstedt, E.N. (1965-1978). The Legend of Sparta in Classical Antiquity. Stockholm: Almqvist & Wiksell. str. pages 28-36. Tigerstedt raspravlja o nastanku priče o doranskoj nvaziji.