Misao

Mišljenje je umna sposobnost koja nam omogućuje da putem misaonih operacija određujemo svojstva pojava i otkrivamo odnose među njima.^[1]

Mišljenje je mentalni proces koji se odlikuje rasuđivanjem i zaključivanjem, odnosno shvatanjem uzročno-posledičnih veza između različitih pojmova.^[2] Mišljenje zahvata beskonačni univerzum fenomena i procesa, uključujući i sam proces mišljenja. Misao, odnosno sadržaj mišljenja, se očitava u nekom sudu ili tvrdnji.^[1] Misao, koja uključuje i opažajne podatke, ne proizlazi samo iz stvarnosti, nego i na nju deluje. Mišljenje je sled misli upravljenih na pronicanje stvarnosti, a samimi tim i na njeno menjanje.^[3]

U filozofiji se obično pretpostavlja da su ljudi okarakterisani racionalnošću, a najočiglednije ispoljavanje racionalnosti je sposobnost mišljenja.^[4] Zbog složenosti i uslovljenosti emocionalnim i drugim faktorima razlikujemo: konkretno i apstraktno, logično i nelogično, magijsko i arhaično mišljenje.^[2] Nije svako mišljenje jezičko, npr. mišljenje šahiste, kompozitora i slikara.^[4]

Nauka o principima i pravilima mišljenja naziva se logika. Filozofija uma izučava prirodu uma, svesti, mentalnih funkcija i njihov odnos sa telom, a posebno mozgom. Odnos uma i tela se smatra centralnim pitanjem filozofije uma.^[5] Takođe je pitanje da li samo čovek misli ili i druga živa bića i mašine (vidi veštačka inteligencija).

U budizmu se misli smatraju mentalnim pojavama koje um registruje, i koje ne podrazumevaju postojanje mislećeg subjekta.^[6]

1. ↑ ^{1,0 1,1} Misao, Filozofijski rečnik, Matica Hrvatska, Zagreb 1984.
2. ↑ ^{2,0 2,1} Ivan Vidanović, „Rečnik socijalnog rada“
3. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu Filozofski leksikon
4. ↑ ^{4,0 4,1} mišljenje, Oksfordski filozofski rečnik, Sajmon Blekburn, Svetovi, Novi Sad. 1999. ISBN 978-86-7047-303-4. pp.
5. ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka <ref>; nije zadan tekst za reference po imenu Kim1
6. ↑ Kovačević 2014: str. 205