Srednjovjekovna umjetnost

Srednjovjekovna umjetnost, razdoblje u zapadnoj umjetnosti između antike i novog vijeka. Pokriva široko prostorno područje i vremenski period, više od hiljadu godina umjetnosti Evrope, a u nekim razdobljima i Bliskog Istoka i Sjeverne Afrike. Obuhvaća glavne umjetničke pravce i periode onog doba, nacionalnu i regionalnu umjetnost, obnove prošlih umjetničkih karakteristika, umjetničke vještine i same umjetnike.

Historičari umjetnosti pokušali su klasificirati srednjovjekovnu umjetnost u osnovne periode i stilove, često s nemalim poteškoćama. Općeprihvaćena shema obuhvaća kasno razdoblje ranokršćanske umjetnosti, barbarsku umjetnost, bizantsku umjetnost, otočnu umjetnost, predromaniku, romaniku i gotiku, kao i mnoge periode unutar tih središnjih stilova. Osim toga, svaka je regija, uglavnom tokom perioda formiranja nacije ili kulture, imala svoj posebni umjetnički stil, kao na primjer anglosaksonska umjetnost ili vikinška umjetnost.

Srednjovjekovna umjetnost izražena je kroz mnoge medije, u najvećem su broju sačuvani kipovi, iluminirani rukopisi, vitraji, predmeti od metala i mozaici. Svi ovi mediji imaju veliku sposobnost očuvanja u odnosu na druge kao npr. freske, predmete od plemenitog metala ili tekstila, uključujući i tapiseriju. Posebno u ranom srednjem vijeku, djela tzv. "minornih umjetnosti" ili dekorativnih umjetnosti, kao predmeti od metala, rezbarije od bjelokosti, emajlirani predmeti i vez niti od plemenitog metala, vjerojatno su više bile cijenjene od slika i monumentalnih kipova.^[1]

Evropska srednjovjekovna umjetnost izrasla je iz umjetničke baštine rimske umjetnosti i ikonografske tradicije ranog kršćanstva. Ova se baština potom miješala sa živom "barbarskom" umjetničkom kulturom Sjeverne Evrope i stvorila značajno umjetničko nasljedstvo. Historija srednjovjekovne umjetnosti se doista može sagledati kao interakcija elemenata klasične, ranokršćanske i "barbarske" umjetnosti.^[2] Osim iz formalnih elemenata antičke klasične umjetnosti, postojala je kontinuirana tradicija realističkog prikaza koja je preživjela u bizantskoj umjetnosti tokom čitavog perioda, dok se na zapadu pojavljuje na mahove, kombinirajući se a ponekad i konkurirajući s novim izražajnim mogućnostima razvijenim u Zapadnoj Evropi i nordijskoj tradiciji jakih dekorativnih elemenata. Razdoblje završava samospoznajnim povratkom umijećima i vrijednostima klasične umjetnosti u renesansi, te se umjetničko nasljedstvo srednjeg vijeka uglavnom podcjenjivalo slijedećih nekoliko stoljeća. Ponovni interes i razumijevanje srednjeg vijeka u 19. vijeku promijenilo je sliku o njemu, te se počelo cijeniti kao razdoblje ogromnog postignuća koji je bio temeljem razvoja kasnije zapadne umjetnosti.

1. ↑ Heslop navodi početak promjene trenda "oko 12. vijeka", citat str. 54.
2. ↑ Kitzinger, Hinks (pogotovo prvi dio) i Henderson (poglavlja 1, 2 & 4) su pogotovo obuzeti ovom interakcijom. Google books