Yamu ɣ | villes impériales du Maroc ![]() |
---|---|
Asakud n ussrsl nɣ isllwi | 1065 ![]() |
Ism amaddud | مراكش ![]() |
Ism ɣ tutlayt taẓuṛant | Mrrakc ![]() |
Gentilé | Marrakéchoise, Marrakéchois, Amrrakci, Tamrrakcit ![]() |
Isrsl t | Abu Bakr Ibn Omar ![]() |
Tamazirt | Lmɣrib ![]() |
Tamaẓunt n | Imrabṭn, Imwaḥdin, Tamnaḍt n Mṛṛakc-Asfi ![]() |
Asdɣr amssugur | Marrakech ![]() |
Agmmaḍ akudan | heure d'Europe de l'Ouest, UTC±00:00 ![]() |
Ismlan ijɣrafiyn | 31°37′46″N 7°58′52″O ![]() |
Chef ou cheffe de l'exécutif | Fatima-Zahra Mansouri ![]() |
Iga yan ugmam ɣ | Organisation des villes patrimoine mondial ![]() |
Propriétaire de | Stade de Marrakech, stade El Harti ![]() |
Événement clé | siège de Marrakech, siège de Marrakech, siège de Marrakech ![]() |
Présent dans l'œuvre | Civilization V ![]() |
Code postal | 40000 ![]() |
Asit amaddud | http://www.ville-marrakech.ma ![]() |
Histoire | histoire de Marrakech ![]() |
Catégorie pour la vue de l'élément | Category:Views of Marrakech ![]() |
Catégorie pour cartes géographiques | Category:Maps of Marrakech ![]() |
Tga Mrrakc nɣ Mṛṛakc (ar as ttinin ɣilad s yism iẓlin s tmallayt Tamdint taẓggʷaɣt nɣ Tiɣrmt n wayniwn) yat tmdint ɣ Lmɣrib. Nttat ad igan tis kṛaḍt n tmdinin mqqurnin g tgldit n Lmṛṛuk s uṭṭun amqqran n imzdaɣn gis illan[1]. Tg amnru n tsga n Mṛṛakc-asfi. Taga 580 id kilu mitr d tɣrmt n Ṭanja ɣ iffus aminig, 327 id kilu mitr d tmaẓunt n tgldit n lmṛṛuk Ṛṛbaṭ ɣ iffus aminig, 239 id kilu mitr d Tgmmi tumlilt (ḍḍaṛlbiḍa) ɣ iffus aminig, 246 id kilu mitr d tɣrmt n Ugadir ɣ iẓẓlmḍ aminig. Tga Mrrakc tiɣrmt yat tmdint lli sul iḥḍan assaɣ nns amaziɣ aqbur, tiɣrmt lli imlan i umaḍal tamurt n Lmṛṛuk ɣ yan uzmz azayku yutn s iẓuṛan nns f zrin t kigan n tasutin g umzruy n tmurt n Lmṛṛuk azayku.
Asbddi n tɣrmt illa g usggʷas n 1062, g ufus n Bubkr iwis n Aɛmaṛ Almtuni, lli igan anbdad d iwis n daddas n ugllid i imṛabṭin, Yusf u Tacfin, tg tmdint akud ann amnru n tmbṛaṭuṛit tamṛabṭit. Macc llan kra n isnubbucn ar ttinin mas tbdd tɣrmt tili yad lli dat n usggʷas ann. Tkka tt nn tɣrmt tga yat zɣ kkuẓt n tɣrmin timbṛaṭuṛin g Lmṛṛuk. G tasut tis mrawt d sin, bnan gis imṛabṭin kigan n tinmal timslmin (tinmal n lqʷṛan) d tmzgidawin timṛṛakciyin lli igan anaw n tid illan g Wandalus. Iɣʷrban izggʷaɣn n tɣrmt, lli ibna Ɛli u Yusf u Tacfin g usggʷas n 1123-1122, d kigan n igadirn lli ibna, ibna tn akkʷ s uẓṛu n umlal azggʷaɣ g tizi ann, tili tɣrmt s kigan assaɣ n tɣrmt tazggʷaɣt, s uklu n igadirn nns. Tmɣar tmdint n Mṛṛakc s tzzla, tili ɣ yat tsskʷflt tamajgalt tg ammas adlsan asgdan admsan n tmazɣa akkʷ d tfriqt d iffus n tniri imqqurn. Ig usays n Jamɛ Lfna asays ittamun kigan s ufgan g tafriqt akkʷ.
Kigan n izmaz ad izrin tili tɣrmt g uswir amggaru, macc tiẓḍaṛ sul ad tzri g uswir tiɣrmt n Fas, macc ɣ tasut n ṣḍiṣt d mraw, tiwrri tg Mṛṛakc tikklit yaḍn amnru n tgldit. Tssiwrri d tɣrmt atig nns akswat g ddaw n tnbaḍt n igldan isɛdin id bu wadrim, bab n waddur anbdad n wanaḍ n ṛbbi asɛdi d Aḥmad Lmnṣuṛ Ddhbi, lli isfalkin tamdint s iɣrman ixatarn ilan addur akswat zun d iɣrm n Lbadi (1578), ullsn taska i kigan n isglaln lli d ufan xxurban. Zɣ tasut n sa d mraw, ttawssan tɣrmt tg asanzal n sa iṣufin igʷrramn lli ittawmḍaln gis.
G usggʷas n 1912 tasut n ufrag afṛanṣi g Lmṛṛuk iga Tthami Aglawwu lbaca n Mṛṛakc, yili g tsɣnt ann zɣ ufrag ar azmz n trlli n tmurt, lliɣ issfal ungraw agldan g usggʷas n 1956. G usggʷas n 2009, tga Faṭima Zzhṛa Lmnṣuṛi tanbdadt n tɣiwant n Mṛṛakc, tg tamɣart tis snat lli igan amɣiwan g Lmṛṛuk akkʷ.
Ass ad, tga yat zɣ tɣrmin timallayin lli bahra ittawssann g tfriqt akkʷ, tswuri alliɣ tga ammas admsan aslway n tmallayt g tmazɣa akkʷ awd tafriqt, tamallayt nns lli isggur ugllid amṛṛuki Muḥmmad wis sḍiṣ, ig uwttas nns ad igatn imallayn lli d ittddun s Lmṛṛuk alliɣ ilkm uṭṭun nnsn 20 mlyun n umallay s usggʷas n 2020. Mqqar tlla tassast tadmsant, tmɣar tska igatn isnsa g Mṛṛakc s kigan g tasut n sin d mraw d yan. Tlla Mṛṛakc g yat tskkʷflt tamajgalt tamqrant, tẓli bahra dar imallayn d tugt n inaẓuṛn imḍlann d itran n umaḍal, lli iṭṭfn ayda nnsn g tɣrmt ad.
Illa g Mṛṛakc yan ugadaz amqran azayku amzruy imqqurn g Lmṛṛuk akkʷ, agadaz ad illa g ugnsu nns ma ittggan 18 n ugadaz lliɣ a ttnuzant tɣawsiwin (zɣ uẓṭṭa amaziɣ amzray ar imassn aliktṛuniyn imaynutn). Iswuri g tmiḍi tazaykut (tabldit) uṭṭun mqqurn n imzdaɣ, lli izznzan tiɣawsiwin nnsn i imallayn. Tili g Mṛṛakc yat tsayst mmi igudar tazaykut lli yuman s imznuza d lkyuṣkat nnsn tili g tɣrmt tazaykut (taqdimt) ig udɣar ann ayda lli tga Yunisku d tngmi tamḍlant.[2]
Tiwatlin lli illan g tɣrmt n Mṛṛakc, illa uzagʷz n taylalin n Mṛṛakc Lmnaṛa Amaḍlan, d usbdud n ubrid n wuzzal (Asbdud n ulaway n Mṛṛakc) lli izdin tiɣrmt n Mṛṛakc d Tgmmi tumlilt d iẓẓlmḍ n lmṛṛuk akkʷ. Llant g Mṛṛakc kigan n tsdawiyin d tinmal, yat zgisnt tasdawit n Qaḍi Ɛyyaḍ. Ilin gis kigan n imarisn n tunnunt n tawjja n uḍaṛ tamṛṛukit, zgisn amaris n Itri Amṛṛakci d amaris n Lkawkab Amṛṛakci d umaris n Muludiya n Mṛṛakc. Ar ttilin g Mṛṛakc imḥizwarn n tmɣurin (timssudutin) timaḍlanin n tmarrayt d imḥizwarn n tmssudutin n tsmɣurt n lfuṛmila 2.