Back Андорра Abkhazian Andorra ACE Андоррэ ADY Andorra Afrikaans Andorra ALS አንዶራ Amharic Andorra AMI Andorra AN Eandorre ANG अंडोरा ANP
Principata e Andorrës[1] Principat d'Andorra (Katalanisht)
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Parimi: Virtus Unita Fortior (Latin) "Virtyti i bashkuar është më i fortë"[2] | |||||
| Himni: El Gran Carlemany (Katalanisht) "Charlemagne i Madh" | |||||
 | |||||
| Kryeqyteti dhe qyteti më i madh | Andorra la Vella 42°30′23″N 1°31′17″E / 42.50639°N 1.52139°E | ||||
| Gjuhët zyrtare | Katalanisht[1] | ||||
| Grupet etnike (2021) |
| ||||
| Besimi (2020)[4] |
| ||||
| Nofka | Andorras/e | ||||
| Qeveria | |||||
| Lloji i qeverisjes | Bashkëprincipatë kushtetuese diarkike parlamentare unitare | ||||
| Xavier Espot Zamora | |||||
| Carles Enseñat Reig | |||||
| Kuvendi | Këshilli i Përgjithshëm | ||||
| Pavarësia | |||||
• nga Kurora e Aragonit | 8 shtator 1278[5][6] | ||||
• nga Perandoria Franceze | 1814 | ||||
| 2 shkurt 1993 | |||||
| Sipërfaqja | |||||
• Gjithsej | 467.63 km2 (180.55 sq mi) (178-të) | ||||
• Ujë (%) | 0.26 (121.4 ha)[a] | ||||
| Popullsia | |||||
• Përllogaritje 2023 |  85,101[8] (185-të) | ||||
• Dendësia | 179.8/km2 (465.7/sq mi) (71st) | ||||
| Ekonomia | |||||
| PBB (PFB) | Përllogaritje 2024 | ||||
• Gjithsej | $6.001 billion[9] (168-të) | ||||
• Për kokë banori | $69,146[9] (18th) | ||||
| PBB (zyrtare) | Përllogaritje 2024 | ||||
• Gjithsej | $3.897 billion[9] (159-të) | ||||
• Për kokë banori | $44,900[9] (24-të) | ||||
| Monedha | Euro (€)[b] (EUR) | ||||
| Të dhëna të tjera | |||||
| Gini (2003) | 27.21[c] i ulët | ||||
| IZHNJ (2022) | 0.884[11] shumë i lartë · 35-të | ||||
| Zona kohore | UTC+01 (CET) | ||||
• Verës | UTC+02 (CEST) | ||||
| Formati i datës | dd/mm/yyyy | ||||
| Ana e drejtimit të makinës | djathtas | ||||
| Prefiksi telefonik | +376 | ||||
| Kodi ISO 3166 | AD | ||||
| Kodi i internetit TLD | .ad[d] | ||||
|
| |||||
Andorra zyrtarisht Principata e Andorrës,[1][e] është një shtet sovran pa dalje në det në jug-perëndim të Evropës. Ajo ndodhet në anën lindore të maleve Pirenej dhe kufizohet nga Spanja dhe Franca. Principata e some u formua në vitin 1278 pas Krishtit. Ajo drejtohet nga dy bashkë-princa, Peshkopi katolik spanjoll i Urgell dhe Presidenti i Francës. Kryeqyteti dhe qyteti më i madh i saj është Andorra la Vella.
Andorra është shteti i gjashtë më i vogël në Europë, që ka një sipërfaqe prej 468 km2 dhe një popullsi prej rreth 79,034. Andorrasit janë një grup etnik romantik i lidhur ngushtë me katalanasit.[12] Andorra është vendi i 16-të më i vogël në botë për nga toka dhe i 11-ti më i vogël për nga popullsia.[13] Gjuha zyrtare është katalanishtja, edhe pse spanjishtja, portugalishtja, dhe frëngjishtja janë gjithashtu gjuhë që fliten shpesh.[14]
Turizmi i Andorrës i shërben rreth 10.2 milion vizitorëve në vit. Andorra nuk është shtet anëtar i Bashkimit Evropian. Ajo ka qenë anëtare e Kombeve të Bashkuara që nga viti 1993.[15]
- ^ a b c d "Constitution of the Principality of Andorra" (PDF) (në anglisht). Arkivuar (PDF) nga origjinali më 16 maj 2019.
- ^ "Andorran Symbols" (në anglisht). WorldAtlas. 29 mars 2021.
- ^ Temperman, Jeroen (2010). State–Religion Relationships and Human Rights Law: Towards a Right to Religiously Neutral Governance (në anglisht). BRILL. ISBN 9789004181496.
... guarantees the Roman Catholic Church free and public exercise of its activities and the preservation of the relations of special co-operation with the state in accordance with the Andorran tradition. The Constitution recognizes the full legal capacity of the bodies of the Roman Catholic Church which have legal status in accordance with their own rules.
- ^ National Profiles | World Religion
- ^ "Història d'Andorra". Cultura.ad (në katalonisht). Marrë më 26 mars 2019.
- ^ "Andorra". Enciclopèdia.cat (në katalonisht). Marrë më 26 mars 2019.
- ^ "Andorra en xifres 2007: Situació geogràfica, Departament d'Estadística, Govern d'Andorra" (PDF) (në frëngjisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 13 nëntor 2009. Marrë më 26 gusht 2012.
- ^ població d'Andorra a 31 de desembre de 2021 Marrë më 12 qershor 2023
- ^ a b c d "Report for Selected Countries and Subjects: April 2024". imf.org (në anglisht). International Monetary Fund.
- ^ "Informe sobre l'estat de la pobresa i la desigualtat al Principal d'Andorra (2003)" (PDF) (në frëngjisht). Estadistica.ad. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 10 gusht 2013. Marrë më 25 nëntor 2012.
- ^ "Human Development Report 2023/24" (PDF) (në anglisht). United Nations Development Programme. 13 mars 2024. Marrë më 13 mars 2024.
- ^ Minahan, James (2000). One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups (në anglisht). Greenwood Publishing Group. fq. 47. ISBN 978-0313309847.
- ^ Malankar, Nikhil (18 prill 2017). "Andorra: 10 Unusual Facts About The Tiny European Principality". Tell Me Nothing (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 7 qershor 2017. Marrë më 13 qershor 2017.
- ^ "Background Note: Andorra" (në anglisht). State.gov. Marrë më 14 maj 2015.
- ^ "United Nations Member States" (në anglisht). Un.org. Marrë më 28 tetor 2022.
Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>