| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Të dhënat e përgjithëshme | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Emri, simboli, numri | Ari, Au, 79 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Seritë kimike | metal kalimtare | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Grupi, perioda, blloku | 11, 6, d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pamja | e verdhë metalike | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pesha standarde atomike | 196.966569(4) g·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Konfigurimi i elektronik | [Xe] 4f14 5d10 6s1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektrone për mbulojë | 2, 8, 18, 32, 18, 1. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vetitë fizike | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Faza | e ngurtë | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dendësia (rreth t.dh.) | 19.30 g·cm−3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dendësia e likuidit në p.sh. | 17.31 g·cm−3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pika e shkrirjes | 1337.33 K (1064.18 °C, 1947.52 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pika e vlimit | 3129 K (2856 °C, 5173 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nxehtësia e shkrirjes | 12.55 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nxehtësia e avullimit | 324 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kapaciteti i nxehtësisë | (25 °C) 25.418 J·mol−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vetitë atomike | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Struktura kristalore | faqe rrjetë kub në qendër | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gjendja e oksidimit | 5, 4, 3, 2, 1, −1, −2. Oksid amfoterik | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegativiteti | 2.54 (shkalla Pauling) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Energjia e jonizmit | 1st: 890.1 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2nd: 1980 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rrezja atomike | 144 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rrezja kovalente | 136±6 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rrezja e Van der Valsit | 166 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Të ndryshme | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Radhitja magnetike | Diamagnetike[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rezistenca elektrke | (20 °C) 22.14 nΩ·m | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Përcjellshmëria termike | (300 K) 318 W·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zgjerimi termik | (25 °C) 14.2 µm·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Shpejtësia e zërit (shufër e hollë) | (t.dh.) 2030 m·s−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modulet e Young-ut | 79 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modulet e ndarjes | 27 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modulet e sasisë | 180 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Raporti i Poisson-it | 0.44 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fortësia e Mohs-it | 2.5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fortësia e Vickers-it | 216 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fortësia e Brinell-it | 25 HB MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numri CAS i regjistrimit | 7440-57-5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Izotopet e selektuara | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Referimet | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ari apo floriri është një element kimik me simbolin Au (nga latinishtja aurum do të thotë "agim i ndritshëm") dhe numrin atomik 79. Ari ka me shekuj që përdoret si monedhë, bizhuteri, dhe ne vepra arti. Ari është përcjellësi më i mirë i elektricitetit dhe nxehtësisë. Ari gjithashtu vlerësohet për aftësinë e tij për tu mos u ndryshkur me kalimin e kohës.
Ari ka një ngjyrë të verdhë të ndritshme dhe konsiderohet tradicionalisht tërheqës ai është një prej pak elementeve kimike reaktive të ngurte sipas kushteve standarde e gjejmë dhe me shkrifërime, në venat dhe në depozitimet aluviale.
Ari u reziston sulmeve nga acidet individuale, por ajo mund të shpërbëhet me (nitro-klorhidrik acid ose ujë mbretëror. Ari shkrin me merkurin duke formuar lidhjeve amalgamë. Ari është mjaft i vlefshmen dhe shumë i kërkuar pasi përdoret si metal i çmuar për bizhuteri, monedhë etj. Standardet e arit kanë qenë baza më e zakonshme për politikat monetare në të gjithë historinë njerëzore. Përveç funksioneve të tij të përhapura monetare dhe simbolike, ari ka përdorim shumë praktike në stomatologji, elektronikë, dhe fusha të tjera. Ka Petëzim të lartë, është rezistent ndaj korrozionit dhe reaksioneve kimike. Përçueshmëria e energjisë elektrike çoi në përdorimin e arit, duke përfshirë instalime elektrike.